Zaktualizowano: 24 października.2022 r.

Uporczywy ból palca u nogi lub całej stopy może Nam skutecznie odebrać radość życia. Jakie są przyczyny powstawania tzw. koślawego palucha? Czy dolegliwość ta zawsze wymaga leczenia operacyjnego? Jakie ćwiczenia stosować, aby zapobiegać powstawaniu halluksów? Sprawdź w Naszym artykule.

Halluksy – przyczyny, objawy, leczenie, ćwiczenia

Czym są halluksy?

Halluks to potoczne określenie na paluch koślawy, czyli złożone, wielopłaszczyznowe zaburzenie w ustawieniu palucha i I kości śródstopia w stawie śródstopno-palcowym. W miarę postępu choroby pacjent zauważa zmiany w kształcie stopy i palucha, mogą one być na tyle duże, że codziennie poruszanie się będzie mocno utrudnione.

Co ciekawe schorzenie to może pojawić się już u dzieci, i w tej sytuacji ma najprawdopodobniej podłoże genetyczne. Zwykle jednak haluksy pojawiają się u osób dorosłych, najczęściej kobiet i mają związek z noszeniem nieodpowiedniego obuwia. Buty o wąskim czubku i wysokim obcasie, tak chętnie zakładane przez kobiety są głównym powodem zniekształceń stopy. Wysoki obcas powoduje przeciążenie przedniej części stopy, przez co dochodzi do obniżenia łuku poprzecznego i poszerzenia przodostopia. Z kolei wąski czubek „ustawia” paluch w koślawej pozycji.

Często koślawy paluch nie jest jedyną nieprawidłowością w obrębie stopy, dodatkowe zmiany obejmują: stopę płasko koślawą, nieprawidłowy przyczep ścięgna mięśnia piszczelowego czy też zniekształcenie innych palców

Czy powodem powstawania halluksów są tylko wysokie szpilki?

Oczywiście pamiętajmy, że niewłaściwe obuwie to nie jedyna przyczyna halluksów. Do przyczyn sprzyjających powstawaniu koślawego palucha zaliczamy:

  • Czynniki genetyczne
  • Osłabienie aparatu więzadłowo-stawowego
  • Charakterystyczną budowę stopy (tzw. stopa egipska – w przypadku takiej stopy paluch jest najdłuższy, a pozostałe palce układają się w linii prostej, ostro nachylonej, malejąc od I do V palca)
  • Nieprawidłowe nawyki ruchowe (czynności powodujące duże obciążenie stopy)
  • Choroby układowe (np. reumatoidalne zapalenie stawów)

Jakie objawy mogą dawać halluksy?

Na skutek zniekształcenia stopy zmienia się jej biomechanika. Zupełnie nieświadomie pacjenci z problemem halluksów zaczynają zmieniać sposób chodzenia, nierównomiernie rozkładają ciężar ciała, przez co osłabieniu ulegają mięśnie i więzadła. Oprócz widocznej zmiany w wyglądzie palucha do objawów możemy zaliczyć:

  • Stan zapalny torebki stawowej stawu śródstopno-palcowego palucha
  • Obrzęk stopy
  • Bolesność plaucha
  • Pojawienie się wystającej i bolącej narośli w okolicy dużego palca stopy
  • Ból przy poruszaniu się

Kiedy należy poszukać pomocy specjalisty?

Jak najszybciej! Niestety często, jako pacjenci lekceważymy problem halluksów, a do specjalisty zgłaszamy się dopiero wtedy, gdy mamy problem z poruszaniem się. To błąd, ponieważ wczesne leczenie problemu pozwoli Nam na uniknięcie powikłań i leczenie operacyjnego, które jest jedyną szansą w przypadku zaawansowanej choroby.

Najlepiej zgłosić się do ortopedy, który przeprowadzi dokładne badanie. Podczas wywiadu możemy spodziewać się pytania o rodzinne predyspozycje do halluksów oraz o pytanie, jaki czas zmagamy się z problemem i jak szybko narastają zmiany. Następnie w pozycji siedzącej, stojącej oraz podczas poruszania się lekarz oceni stan skóry, unaczynienie, ruchomość w stawie śródstopno-palcowym palucha oraz oceni pozostałe stawy. Oprócz badania lekarskiego bardzo ważnym elementem diagnostyki jest wykonanie zdjęć rentgenowskich stopy. Dzięki temu można ocenić między innymi kąt pomiędzy I i II kością śródstopia czy też obecność zmian zwyrodnieniowym w stopie.

W jaki sposób leczy się halluksy?

Na podstawie zebranego wywiadu, zdjęć RTG lekarz ustali skalę problemu oraz zdecyduje czy w Naszym przypadku wystarczy leczenie zachowawcze czy też niezbędny będzie zabieg operacyjny.

Leczenie zachowawcze uwzględnia następujące elementy:

  • Dobór odpowiedniego obuwia (wygodne, niskie o właściwym rozmiarze)
  • Fizykoterapię (Rodzaj i częstotliwość zabiegów dobierze lekarz wraz z fizjoterapeutą a zależeć one będą od stopnia zaawansowania choroby, nasilenia dolegliwości bólowych oraz zakresu ograniczenia ruchomości pacjenta. Do najczęściej wykorzystywanych zabiegów należą jonoforeza, laseroterapia, leczenie polem magnetycznym, krioterapia oraz ultradźwięki)
  • Kinesiotaping ( Zabieg ten polega na założeniu specjalnych elastycznych taśm, które korygują niewłaściwe ustawienie palucha)
  • Stosowanie aparatów oraz szyn korekcyjnych ( mogą być noszone do obuwia, stosowane są zarówno w leczeniu zachowawczym jak i po zabiegach operacyjnych, mają za zadanie opóźnić proces zniekształcenia oraz zmniejszyć stan zapalny)
  • Stosowanie klinów separacyjnych, osłonek na halluksy, plastrów żelowych (mają za zadanie zmniejszyć ból, poprawić komfort poruszania się, zmniejszać koślawość)
  • Stosowanie peloty ( to wkładka w kształcie kropli, która ma za zadanie równomiernie rozłożyć nacisk w stopie, zapobiec płaskostopiu poprzecznemu oraz spowolnić rozwój koślawości)

Oczywiście może zdarzyć się, że leczenie zachowawcze nie będzie wystarczające i niezbędny okaże się zabieg operacyjny. Należy pamiętać, że przebieg zabiegu może różnić się u pacjentów w zależności od stopnia zaawansowania choroby i tego, jakie dokładnie deformacje w stopie pojawiły się u danego pacjenta.

Co należy wiedzieć o chirurgicznym leczeniu halluksów?

W chwili obecnej ortopedzi dysponują różnymi metodami chirurgicznego leczenia palucha koślawego. Wśród typu stosowanych zabiegów możemy wyróżnić: korekcję tkanek miękkich, osteotomię Chevron, osteotomię klinową, osteotomię półkolistą czy też zabieg metodą Scarf.

Nieważne, który typ zabiegu zostanie wybrany dla konkretnego pacjenta, podczas zabiegu chirurg przecina kość, ustawia ją w odpowiedniej pozycji a następnie za pomocą specjalnych płytek lub śrub stabilizuje kość. To główna część zabiegu, zdarza się, że dodatkowo trzeba wykonać również inne czynności, takie jak: osteotomię kości śródstopia, osteotomię innych palców, plastykę stawów, wydłużenie ścięgien, uwolnienie przykurczów czy też usunięcie wyrośli kostnych zmian zwyrodnieniowych.

Po zabiegu chirurgicznym pacjent może mieć założony opatrunek gipsowy, ale nie jest on stosowany u wszystkich pacjentów. Pamiętajmy, że zabieg jest zupełnie bezbolesny. Jedyne po operacji może pojawić się obrzęk i ból, który można ograniczyć stosując okłady chłodzące. Również po zabiegu rozpoczynamy rehabilitację, która pozwala na sprawny powrót do zdrowia po kilku tygodniach.

Czy można zapobiec powstawaniu halluksów?

Oczywiście! Oprócz odpowiedniego obuwia możemy pomyśleć o fitnessie stóp. Co to takiego? Ćwiczenia, które wzmocnią mięśnie stóp. Poniżej przedstawiamy kilka z nich:

  • Mały ręcznik składamy w prostokąt na szerokość Naszej stopy. Wewnętrzną częścią stopy stajemy na ręczniku, część zewnętrzną opieramy na podłodze. Odrywamy stopę od podłogi, tak by cała stopa była ułożona równolegle względem podłoża. Unosimy drugą nogę – przy problemach z równowagą, nogę możemy oprzeć delikatnie o ścianę.
  • Mały ręcznik składamy ponownie w prostokąt na szerokość Naszej stopy. Zewnętrzną częścią stopy stajemy na ręczniku, część wewnętrzną opieramy na podłodze. Odrywamy stopę od podłogi, tak, aby cała stopa była ułożona równolegle względem podłoża. Unosimy drugą nogę – przy problemach z równowagą, nogę możemy oprzeć delikatnie o ścianę.
  • Siedząc zakładamy nogę na nogę, prawą ręką chwytamy za palce stóp i prostujemy je tak, aby poczuć, że rozciąga się podeszwa stopy, wytrzymujemy 5 sekund. Ćwiczenie powtarzamy po 10 razy na każdą stopę.
  • Stajemy w lekkim rozkroku, jedna noga z przodu, druga z tyłu. Stopu układamy płasko na podłodze, równolegle względem siebie. Nogę z przodu lekko uginamy w kolanie, w nodze z tyłu powinniśmy poczuć ciągnięcie.
  • Staramy się rozszerzać palce u stóp, tak, aby pomiędzy każdym z nich powstała jak największa przestrzeń. Takie ćwiczenie pozwoli Nam na rozluźnienie palców, zwłaszcza, jeśli są one ściśnięte w bucie
  • W pozycji leżącej przyciągamy palce do Siebie, napinamy łydkę a następnie ściągamy palce w dół

Świetnym ćwiczeniem jest również zwijanie palcami pościeli czy też ręcznika oraz spacerowanie po zimnej podłodze

5/5 - (4 votes)

Więcej artykułów i porad:

Osteoporoza prześwietlenieOsteoporoza – przyczyny, objawy, leczenie, profilaktyka