Zaktualizowano: 7 lutego.2024 r.

W ostatnich latach obserwujemy niepokojąco zwiększającą się liczbę par dotkniętych problemem niepłodności. Według najnowszych danych z problemem tym boryka się aż 2, 4 mln kobiet i mężczyzn, przy czym w 40% dotyczy kobiet (niepłodność żeńska), w 40% mężczyzn (niepłodność męska), a pozostałe 20% to przyczyny zależne od obojga partnerów (niepłodność małżeńska) lub niewyjaśnione [1]. Kiedy więc, możemy mówić o niepłodności?

Diagnostyka niepłodności-Przygotowanie do badania nasienia

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) niepłodność definiujemy jako niemożność zajścia w ciążę oraz wydania potomstwa po roku regularnego współżycia bez stosowania antykoncepcji z częstością 3-4 zbliżeń tygodniowo [2].

Jakie są główne przyczyny niepłodności?

Za główne przyczyny prowadzące do bezskutecznego starania się o dziecko uważa się różnorodne problemy medyczne do których należą:

  • Choroby jajników (powodujące zaburzenia jajeczkowania): np. zespół policystycznych jajników
  • Choroby jajowodów (powodujące ich niedrożność): np. endometrioza
  • Choroby przysadki mózgowej: np. hiperprolaktynemia
  • Choroby macicy: np. mięśniaki macicy
  • Choroby jąder: np. wnętrostwo, żylaki powrózka nasiennego
  • Zaburzenia genetyczne
  • Choroby ogólnoustrojowe: np. choroby tarczycy, choroby nadnerczy

Należy jednak pamiętać, że u podstaw problemów z płodnością mogą leżeć również czynniki środowiskowe i psychologiczne. A więc styl życia, przyjmowane używki, zanieczyszczenie środowiska, sytuacja ekonomiczna czy też warunki pracy.

Niejednokrotnie zdarzają się sytuacje, w których nie udaje się ustalić uchwytnej przyczyny niepłodności, wówczas mamy do czynienia z niepłodnością idiopatyczną.

Ustalenie przyczyny niepłodności wymaga wnikliwej analizy kliniczno-laboratoryjnej. Dokładnie zebrany wywiad lekarski, badanie fizykalne, badania obrazowe i testy laboratoryjne pozwalają niejednokrotnie nie tylko na poznanie przyczyny problemów z płodnością, ale również opracowanie dokładnego planu leczenia.

W dzisiejszym artykule szczegółowo omówimy badanie nasienia, jako jeden z elementów diagnostyki niepłodności męskiej.

Zanim o samej technice wykonania badania, kilka słów o tym, jak pacjent powinien przygotować się do badania. Jest to niezwykle ważny element decydujący, o jakości i przydatności uzyskanej próbki biologicznej do dalszych badań [3].

Jak powinno wyglądać przygotowanie pacjenta do badania nasienia?

W celu uzyskania miarodajnej próbki nasienia o najlepszych parametrach należy przestrzegać poniższych zasad:

  • Zaleca się zachowanie wstrzemięźliwości płciowej przez okres 2-7 dni. W przypadku kolejnego badania pacjent powinien zachować taki sam lub zbliżony okres wstrzemięźliwości płciowej. Okres wstrzemięźliwości płciowej powinien być odnotowany na wyniku badania nasienia.
  • Nasienie (po uprzednim umyciu rąk oraz prącia) powinno zostać oddane do specjalnego jednorazowego pojemnika dostępnego w laboratorium w warunkach zapewniających pacjentowi maksimum intymności.
  • Nasienie powinno zostać oddane drogą masturbacji, w całości do specjalnego pojemnika.
  • W przypadku problemów z oddaniem nasienia, dopuszczalne jest oddanie nasienia w warunkach domowych podczas stosunku płciowego do specjalnej prezerwatywy bez środków plemnikobójczych i dostarczenie materiału do badania w czasie nieprzekraczającym 60 min. od oddania ejakulatu. Próbkę nasienia należy zabezpieczyć przed wychłodzeniem (transport w temp. 20 -37°C). Kluczowe jest przy tym zachowanie warunków transportu tak aby nie dopuścić do degradacji pobranego materiału biologicznego.

UWAGA: Nie wykonuje się badania próbki nasienia uzyskanej w czasie tzw. stosunku przerywanego, ponieważ często następuje utrata początkowej frakcji nasienia – najbogatszej w plemniki. Z drugiej strony niskie pH pochwy może mieć negatywny wpływ na ruchliwość plemników. Stosunek przerywany może też spowodować zanieczyszczenie mikrobiologiczne lub komórkowe uzyskanego nasienia.

Opisany pojemnik z nasieniem wędruje następnie do laboratorium, gdzie diagnosta laboratoryjny dokonuje szczegółowego badania nasienia, zgodnie z wytycznymi WHO (dzięki temu mamy możliwość porównywania wyników uzyskiwanych w różnych laboratoriach seminologicznych). Należy pamiętać, że badanie nasienia jest badaniem wieloetapowym i wieloparametrowym. Ponadto uważa się, że ze względu na wpływ czynników fizjologicznych i zmienność niektórych parametrów zależną choćby od stosowanej diety czy przyjmowanych leków powinno się przeprowadzić dwa osobne badania nasienia w odstępie około 2 miesięcy (tyle średnio trwa spermatogeneza, czyli proces powstawania plemników).

 

5/5 - (3 votes)