Zaktualizowano: 24 października.2022 r.

Przepukliną brzuszną nazywamy stan, w którym dochodzi do przesuwania się narządów poza granicę jamy brzusznej. Dolegliwość ta częściej dotyka mężczyzn. Jak wygląda przepuklina?Jakie są przyczyny jej powstawania? W jaki sposób leczy się przepuklinę?Sprawdź w poniższym artykule.

Przepuklina brzuszna

Czym jest przepuklina brzuszna?

Pod pojęciem przepukliny rozumiemy przemieszczenie się narządu poza jego prawidłowe położenie. W przypadku przepuklin brzusznych mamy do czynienia z przemieszczeniem się części narządów znajdujących się w jamie brzusznej poza jej obszar.

Warto wspomnieć, że każda przepuklina ma charakterystyczne elementy, to znaczy:

  • Wrota przepukliny – jest to otwór w powłokach,przez który zawartość jamy brzusznej wydostaje się poza jej granice
  • Kanał przepukliny – to „droga”, jaką zawartość jamy brzusznej wędruje pod skórę
  • Worek przepuklinowy – „worek” ten tworzy otrzewna, w środku znajdują się narządy, które wydostały się z jamy brzusznej

W zależności od dokładnego umiejscowienia możemy wyróżnić kilka typów przepuklin brzusznych, a będą to przepuklina pachwinowa (częstsza u mężczyzn), udowa (częstsza u kobiet), pępkowa, kresy białej (powstaje w linii środkowej ciała), Spiegla (występuje w okolicy bocznego brzegu mięśnia prostego brzucha). Oddzielnym typem jest również przepuklina powstająca w bliźnie pooperacyjnej, taka przepuklina powstaje w dowolnym miejscu ściany jamy brzusznej w obrębie blizny, która pozostała po zabiegu operacyjnym.

Inny podział przepuklin dotyczy podziału na przepukliny proste i skośne. Przepuklina skośna przechodzi przez cały kanał pachwinowy,podczas gdy przepuklina prosta przechodzi przez fizjologicznie słabe miejsce w powięzi, które nazywamy trójkątem Hasselbacha.

Ostatni podział związany jest z możliwością „ręcznego”przesuwania narządów i dzieli przepuklinę na odprowadzalną i nieodprowadzalną. Jeśli lekarzowi poprzez zręczny ucisk uda się przemieścić z powrotem narządy do jamy brzusznej, mówimy o przepuklinie odprowadzanej. Nie należy jednak sądzić, że taki manewr jest wystarczający do pozbycia się choroby, wrota przepukliny a więc otwór w powłokach pozostaje po takim „zabiegu” wciąż otwarty i w każdej chwili, np. po wstaniu pacjenta z łóżka może dojść do ponownego przemieszczenia się narządów poza jamę brzuszną. O przepuklinie nieodprowadzalnej mówimy z kolei w sytuacji, gdy nie ma możliwości poprzez ucisk przemieszczenia narządów z powrotem do jamy brzusznej, dzieje się tak zwykle w przypadku przepuklin,które trwają długo, i narządy, które są poza jamą brzuszną zajmują tak dużo miejsca, że nie zmieszczą się we wrotach przepukliny.

W jaki sposób dochodzi do powstania przepukliny?

Podstawowym czynnikiem, który doprowadza do powstania przepukliny jest osłabienie ściany jamy brzusznej. Ściana brzucha zbudowana jest z mięśni oraz więzadeł, jednak nie w każdym miejscu jest ona tak samo silna, w pewnych miejscach bariera ta jest nieco słabsza, co ma związek z anatomią Naszego ciała.

Dlatego właśnie na powstawanie przepukliny pachwinowej szczególnie narażeni są mężczyźni. W trakcie rozwoju osobniczego jądra powstające w jamie brzusznej przemieszczają się poza nią, kanałem pachwinowym do worka mosznowego, co nosi nazwę zstępowania jąder. Kanałem pachwinowym biegną również naczynia krwionośne zaopatrujące jądra w krew oraz przewody wyprowadzające nasienie z jąder. Kanał pachwinowy już po zstąpieniu jąder do worka mosznowego nie zostaje zamknięty, aby jądra mogły prawidłowo funkcjonować, być dotlenione oraz odprowadzać nasienie. Zachowane zostaje, więc połączenie jąder z jamą brzuszną, a miejsce, w którym przebiega ma cieńszą warstwę mięśniową i jest narażone na powstawanie przepukliny.

Oprócz osłabienia ściany jamy brzusznej do powstawania przepukliny niezbędne jest również zaistnienie innej przyczyny, którą może być:

  • Zaburzenie w syntezie kolagenu, które jest białkiem budulcowym tkanki łącznej budującej wraz z mięśniami ścianę jamy brzusznej
  • Zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej –występuje podczas następujących czynności: intensywny wysiłek fizyczny, silne parcie na stolec. Zwiększone ciśnienie powoduje zwiększenie siły, z jaką jelita napierają na ścianę jamy brzusznej od wewnątrz, przy osłabieniu ściany brzucha jelita mogą „wypaść” poza obszar jamy brzusznej
  • Choroba płuc przebiegająca z uporczywym kaszlem
  • Przerost gruczołu krokowego
  • Choroba jelita grubego

Jakie objawy daje przepuklina?

Przede wszystkim u pacjentów z przepukliną widoczne i wyczuwalne jest uwypuklenie powłok brzusznych związane z wydostaniem się narządów poza jamę brzuszną. Do tego mogą dochodzić dolegliwości bólowe,nudności i wymioty.

Jak badania wykonuje się przy podejrzeniu przepukliny?

Gdy zauważymy, że doszło do widocznej zmiany w wyglądzie brzucha, należy pilnie skonsultować się z lekarzem. Każda przepuklina wymaga szczegółowej diagnostyki, oprócz badania ogólnego lekarz zleca zwykle USG jamy brzusznej,aby sprawdzić jak wygląda worek przepuklinowy, jakie narządy uległy przemieszczeniu. USG pozwala również na zróżnicowanie przepukliny z innymi chorobami, np. tętniakiem.

Nie należy lekceważyć przepukliny, ponieważ może dojść do sytuacji,której przepuklina uwięźnie poza jamą brzuszną i doprowadzi do niedrożności przewodu pokarmowego lub niedotleniania ściany jelita znajdującego się wewnątrz przepukliny. W takiej sytuacji wykonuje się natychmiastową operację z usunięciem niedotlenionego fragmentu jelita.

Czy przepuklinę zawsze trzeba operować?

W przypadku małych i bezobjawowych przepuklin można rozważyć obserwację, jednak zgodnie z rekomendacjami każda przepuklina powinna zostać zoperowana, tylko leczenie operacyjne jest skuteczne, poza tym zawsze istnieje ryzyko uwięźnięcia przepukliny, co może mieć poważne konsekwencje dla pacjenta.Może się zdarzyć, że stan ogólny pacjenta nie pozwala na przeprowadzenie operacji, wtedy tymczasowo można stosować specjalny pas przepuklinowy, dzięki niemu nie dojdzie do uwięźnięcia czy powiększenia się przepukliny.

W przypadku leczenia operacyjnego mamy do dyspozycji:

  • Operację klasyczną – najczęściej wykonywany typ operacji na świecie. Operacja polega na nacięciu skóry w okolicy przepukliny,wypreparowaniu worka przepuklinowego wraz z narządami i odprowadzeniu ich do prawidłowego położenia w jamie brzusznej. Istotnym elementem operacji jest też naprawienie ubytku w ścianie jamy brzusznej, aby nie doszło do ponownego powstania przepukliny. Zwykle do tego celu używa się specjalnych siatek z tworzywa sztucznego, które „usztywniają” ścianę jamy brzusznej, możliwe jest też wzmocnienie poprzez wykorzystanie tkanek samego pacjenta.
  • Operacja metodą laparoskopową – w przypadku takiego zabiegu wykonuje się trzy niewielkie nacięcia skóry, przez które wprowadza się do jamy brzusznej kamerę i narzędzia. Pod kontrolą kamery odprowadza się narządy na swoje miejsce w jamie brzusznej oraz wzmacnia ścianę brzucha specjalną siatką.
  • Operacja metodą endoskopową – posobnie jak w przypadku metody laparoskopowej stosuje się jedynie niewielkie nacięcia skóry

A co po operacji?

Przede wszystkim unikanie jakiegokolwiek wysiłku fizycznego przez okres dwóch tygodni, następnie lekki wysiłek do 3 miesięcy. Po tym czasie zoperowane miejsce ma wytrzymałość podobną do innych obszarów jamy brzusznej.

Leczenie operacyjne – powikłania

Jak każda operacja również i ta polegająca na usunięciu przepukliny wiąże się z pewnym ryzykiem. Powikłania zdarzają się rzadko i nie należy z tego powodu rezygnować z zabiegu. Należy również pamiętać, że przepuklina może powrócić po kilku latach, dzieje się tak u stosunkowo małej grupy pacjentów, bardzo rzadko w przypadku operacji z wykorzystaniem siatki.Tak naprawdę nie jest to powikłaniem po operacji a wynikiem osłabienia ściany jamy brzusznej.

Do powikłania, które mają związek z operacją należą:

  • Krwiak pooperacyjny – zazwyczaj ulega on samoistnemu wchłonięciu, ale może się zdarzyć, że dojdzie do jego zakażenia i powstania ropnia. W takie sytuacji konieczne jest nacięcie ropnia, usunięcie wydzieliny i leczenie antybiotykiem
  • Odrzucenie wszczepionej siatki – w tym przypadku organizm atakuje wszczepiony element, konieczna jest ponowna operacja i usunięcie wszczepionej siatki
  • Dolegliwości bólowe – długo trwające nerwobóle mogą mieć związek z uszkodzeniem nerwu czuciowego bądź drażnieniem go przez wszczepioną siatkę. Ból leczy się za pomocą leków oraz blokady nerwu
  • Zaburzenia czucia w okolicy blizny – może dojść do znieczulicy lub przeczulicy skóry w obrębie operowanej przepukliny, ma to związek również z uszkodzeniem nerwu czuciowego
  • Niedokrwienie jądra – może mieć związek z uszkodzeniem naczyń w obrębie powrózka nasiennego lub zbyt ciasnym otworem w siatce,przez którą przechodzi powrózek nasienny. W przypadku stwierdzenia po operacji bolesnego, ocieplonego, twardego jądra stosuje się leki przeciwbólowe,antybiotyki oraz unosi się jądro.

Nie należy lekceważyć przepukliny, każdą nawet najmniejszą należy skonsultować z lekarzem. Zabieg operacyjny może pozwolić na uniknięcie poważnych powikłań i powrót do pełnej sprawności.

4.3/5 - (3 votes)

Więcej artykułów i porad:

nogi z żylakamiŻylaki – przyczyny, mechanizm powstawania, objawy, leczenie obrzęk nógŻylna choroba zakrzepowo-zatorowa – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, powikłania toaletaChoroba hemoroidalna – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, profilaktyka By-passy w sercuBy-passy serca – wskazania do zabiegu, przebieg operacji, rehabilitacja po zabiegu, powikłania