Krew w kale – przyczyny, testy na krew utajoną w kale, leczenie

Zaktualizowano: 7 lipca.2023 r.

Obecność krwi na bieliźnie lub papierze toaletowym może być sygnałem chorób układu pokarmowego a jej obecność zawsze wymaga konsultacji z lekarzem. Jakie są przyczyny obecności krwi w kale? Jakie badania powinny zostać wykonane?

Skąd bierze się krew w kale?

Obecność krwi w kale ma związek z krwawieniem z przewodu pokarmowego, w zależności od tego, z którego miejsca bierze początek krwawienie wygląd stolca będzie nieco inny. Jeśli mamy do czynienia z krwawieniem z górnego odcinka przewodu pokarmowego (przełyk, żołądek, jelito cienkie) krew musi „przewędrować” przez cały układ pokarmowy, a więc ulegnie częściowo strawieniu, w efekcie, czego będzie wymieszana z uformowanym stolcem nadając mu ciemną, wręcz czarną barwę. Przeciwna sytuacja dotyczy krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego (jelito grube, odbyt), w tym przypadku zauważymy świeżą, jasnoczerwoną krew, która będzie pokrywała stolec.

Poza krwią w kale może również pojawić się śluz, a jego obecność może być wynikiem chorób czynnościowych odbytnicy.

Hemoroidy – najczęstsza przyczyna obecności krwi w kale

Hemoroidy to oczywiście nie jedyna, ale z pewnością najczęstsza przyczyna obecności świeżej krwi w kale. Hemoroidy, czyli żylaki odbytu (inaczej guzki krwawnicze) to patologicznie powiększone sploty naczyniowe, zlokalizowane w okolicy odbytu, mogą one rosnąć do znacznych rozmiarów, a ich uszkodzenie będzie powodować krwawienie.

Oprócz widocznych śladów krwi na papierze toaletowym hemoroidy mogą powodować również świąd, pieczenie przy oddawaniu stolca oraz zaparcia.

Leczenie hemoroidów polega na stosowaniu specjalnych maści, czopków, żeli czy też tabletek. Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatu wdraża się leczenie chirurgiczne.

Jakie mogą być inne przyczyny krwi w kale?

Oprócz wyżej wymienionych hemoroidów, krew w kale może być spowodowana:

• Zmianami zapalnymi jelita (choroba Leśniewskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego)
• Polipami w świetle jelita
• Rakiem jelita grubego, (jeśli wraz z krwią pojawiają się bóle brzucha, utrata masy ciała, zmiana rytmu wypróżnień, obecność cienkich „ołówkowatych” stolców, niskie stężenie hemoglobiny, niski hematokryt należy zawsze wziąć pod uwagę możliwość nowotworu)
• Krwawieniem z wrzodów, uchyłków, żylaków przełyku
• Szczeliną odbytu (to pęknięcie skóry w okolicy odbytu spowodowane przewlekłymi biegunkami, zaparciami, może występować również po porodzie)
• Zmianami naczyniowymi śluzówki (zapalenie nadżerkowe błony śluzowej)
• Zespół Mallory’ego – Weissa ( zespołem tym określamy linijne pęknięcie błony śluzowej przełyku na skutek silnych wymiotów, często występujące o osób nadużywających alkohol)
• Urazami
• Infekcją bakteryjną lub wirusową (szczególnie, gdy krwi w kale towarzyszy gorączka oraz bóle brzucha)

Obecność krwi utajonej w kale

Należy pamiętać, że nie zawsze obecność krwi będzie widoczna gołym okiem, może się tak zdarzyć w przypadku mało obfitych krwawień. W takiej sytuacji obecność krwawienia, czyli tzw. krew utajoną można wykryć za pomocą testów paskowych. Testy te są proste do wykonania i można je kupić w aptece.  W swoim wyglądzie przypominają popularne testy ciążowe.

Szybki test immunologiczny oparty jest na metodzie immunochromatograficznej, w której wykrywana jest wyłącznie obecność ludzkiej hemoglobiny (a więc „składnika” krwi) dzięki specyficznej reakcji przeciwciał. Zawarta w próbce kału hemoglobina reaguje ze specyficznymi przeciwciałami mono- i poliklonowymi, powiązanymi z cząsteczkami złota. Taki związek rozkłada się na podłożu i osiąga linię testu (T) na której znajduje się anty-hemoglobina. W przypadku wyniku pozytywnego molekuły hemoglobiny obciążone przeciwciałami oznaczonymi złotem z próbki kału wiążą się na linii testu T i stają się widoczne dzięki czerwonemu zabarwieniu. Dwie kreski oznaczają, więc pozytywny wynik.

W skład zestawu do badania wchodzi pojemnik z aplikatorem oraz test paskowy. Aby wykonać badanie należy najpierw pobrać próbkę kału za pomocą aplikatura, z trzech różnych miejsc badanego kału do pojemnika z płynem. Po zakręceniu energicznie potrząsa się pojemnikiem, aby kał wymieszał się z płynem. Uzyskany „roztwór” nakrapia się następnie do okrągłego okienka na płytce testowej, po 5 minutach można odczytać wynik. Jeśli widoczny jest tylko jeden pasek w polu C (kontrola) test jest ujemny, jeśli obecne są dwa paski w polu C oraz w polu T test jest dodatni i oznacza obecność krwi utajonej w kale.

Zaleca się, aby badanie na obecność krwi utajonej w kale wykonywała każda osoba po 50 roku życia raz do roku, jest to prosty test przesiewowy w kierunku raka jelita grubego. Jeśli w rodzinie zdarzały się przypadki tego nowotworu test powinien być wykonywany już po 25 roku życia.

Test paskowy na obecność krwi utajonej w kale a fałszywe wyniki

Niestety tak, dlatego podczas wykonywania testu na obecność krwi utajonej w kale należy pamiętać o kilku czynnikach.

Może się zdarzyć, że test wyjdzie pozytywnie, choć nie będzie powodu do niepokoju, (czyli test będzie fałszywie dodatni), dzieje się tak, gdy:

• Test zostanie wykonany w trakcie krwawienia miesiączkowego
• Stosujemy aspirynę, która znacznie zwiększa ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego

W niektórych sytuacjach pomimo obecności krwi utajonej w kale, test będzie wychodził negatywnie, (czyli będzie on fałszywie ujemny), a dotyczy to:

• Stosowania dużych dawek witaminy C
• Stosowania suplementów diety zawierających żelazo (żelazo utlenia hemoglobinę, a tak zmienionej hemoglobiny test nie wykrywa)

Jaki wygląda diagnostyka w przypadku krwi w kale?

Zauważenie świeżej krwi lub ciemnej, smolistej barwy stolca zawsze wymaga kontaktu z lekarzem, który przeprowadzi szczegółowy wywiad a następnie odpowiednie badania:

• Badanie per rectum – to podstawowe badanie proktologiczne, które często wzbudza opór wśród pacjentów. W trakcie tego badania lekarz wprowadza do odbytnicy palec chroniony rękawiczką i pokryty środkiem zmniejszającym tarcie. Dzięki temu badaniu możliwe jest wykrycie hemoroidów jak również guzów wymagających dalszej diagnostyki
• Kolonoskopia – to badanie endoskopowe umożliwiające dokładną ocenę całego jelita grubego oraz w razie potrzeby pobrania wycinków do badań histopatologicznych lub usunięcie podejrzanych zmian. W trakcie tego badania doodbytniczy wprowadza się kolonoskop – specjalny przyrząd o grubości palca wskazującego, przed badaniem pacjent jest odpowiednio przygotowywany poprzez przyjmowanie środków przeczyszczających
• Gastroskopia – to również badanie endoskopowe, jednak w tym przypadku endoskop wprowadzany jest przez usta, a badanie dotyczy przełyku, żołądka i dwunastnicy
• Pasaż przewodu pokarmowego – to badanie radiologiczne przewodu pokarmowego po podaniu środka kontrastowego
• Morfologia krwi z rozmazem – badanie to pozwala na stwierdzenie czy pacjent nie cierpi na niedokrwistość (anemię) związaną z długo trwającym krwawieniem z przewodu pokarmowego

Obecność krwi w kale może stanowić wstydliwy problem, jednak nie warto odkładać wizyty u lekarza i jak najszybciej znaleźć przyczynę krwawienia, aby zastosować odpowiednie leczenie.

Szukasz dobrej odzieży medycznej? Sprawdź damską odzież medyczną (https://medibrand.pl/kategoria/odziez-damska/) i męską odzież medyczną (https://medibrand.pl/kategoria/odziez-meska/) w sklepie internetowym medibrand.pl

Marta Zacharczuk

Doktor nauk medycznych, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na
kierunku analityka medyczna (medycyna laboratoryjna). Aktualnie związana z Kliniką Hematologii i
Transplantacji Szpiku Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego, gdzie pracuje na stanowisku młodszego
asystenta, na co dzień zajmując się diagnostyką genetyczną pacjentów z chorobami
hematologicznymi. Aktywny uczestnik wielu konferencji naukowych oraz autor licznych publikacji
naukowych, również tych o zasięgu międzynarodowym. Laureatka „Diamentowego Grantu”
przyznanego przez Ministerstwo Nauki oraz Szkolnictwa Wyższego, w ramach, którego zrealizowała
swoją pracę doktorską na Wydziale Lekarskim (Katedra Medycyny Sądowej) Uniwersytetu
Medycznego we Wrocławiu. Wolne chwile spędza aktywnie, na rowerze bądź boisku do squasha.

Medycyna to nie tylko praca, ale również pasja, dlatego wciąż poszerzam swoją wiedzę, uczestnicząc
w różnych szkoleniach. Wiedza przekazywana za pośrednictwem Naszego serwisu ma przybliżyć
medycynę każdemu pacjentowi i pozwolić odpowiedzieć na nurtujące pytania.

Jeśli mają Państwo pytania, bądź interesuje Was dany temat, zapraszam do kontaktu mailowego.

Więcej artykułów i porad:

17-hydroksykortykosteroidy w DZM Jak interpretować wynik badania laboratoryjnego? Czym jest norma i zakres wartości referencyjnych? 17 hydroksyprogesteron- opis badania, wskazania, interpretacja wyniku ACTH (hormon adrenokortykotropowy) – opis badania, wskazania do wykonania, interpretacja wyniku Alfa-fetoproteina (AFP) – opis badania, wskazania do wykonania, interpretacja wyniku Aktywność anty-Xa – opis badania, wskazania do wykonania, norma, interpretacja wyników, cena ARO (aktywność reninowa osocza) – opis badania, wskazania, normy, interpretacja wyniku, cena Albumina – opis badania, wskazania, normy, interpretacja wyniku, cena Aldolaza – opis badania, wskazania, normy, interpretacja wyniku, cena Rodzaje testów na koronawirusa (COVID 19) – jak działają i czym się różnią? Aldosteron- opis badania, wskazania, normy, interpretacja wyniku, cena Testosteron – opis badania, wskazania, normy, interpretacja wyniku, cena Alfa-1-antytrypsyna – opis badania, wskazania, normy, interpretacja wyniku, cena