Zaktualizowano: 20 września.2022 r.

Albumina to białko wydzielane przez komórki wątroby, pełniące wiele ważnych funkcji w organizmie (np. transport, regulacja pH krwi). Ocena stężenia albuminy jest wykorzystywana w diagnostyce chorób wątroby czy też nerek. Podwyższony poziom albuminy spotykamy w przypadku odwodnienia a obniżony w przypadku między innymi chorób nerek. Na czym polega ocena stężenia albuminy w materiale biologicznym? Jak przygotować się do badania? Jakie są wskazania do oznaczenia poziomu albumin? Jakie są normy stężenia albuminy we krwi i moczu? Jak właściwie zinterpretować wynik badania laboratoryjnego? Sprawdź w poniższym artykule.

Badanie albuminy w laboratorium

Czym jest albumina?

Nasza krew składa się z osocza oraz elementów morfotycznych krwi, czyli krwinek i płytek krwi. Płynne osocze natomiast to mieszanina wody, glukozy, elektrolitów, tłuszczy i białek. To właśnie tymi ostatnimi zajmiemy się w dzisiejszym artykule. Wśród białek osocza znajdziemy albuminy, globuliny α, globuliny α₂, globuliny β, globuliny β₂ oraz globuliny γ. Największy udział procentowy w tej mieszaninie mają albuminy, stanowiąc około 60% całkowitej masy białka zawartej w osoczu.

Albuminy to białka produkowane przez komórki wątroby (hepatocyty) w ilości około 15g na dobę, średni czas „życia” takiego białka to 15-20 dni, po takim czasie cząsteczka białka jest rozkładana a jej miejsce zajmuje nowa. Produkcja albumin jest uzależniona od wielu czynników, przede wszystkim nasila się po posiłku a maleje między posiłkami. Ponadto na zwiększenie produkcji albuminy wpływają hormony tarczycy, insulina i kortyzol, z kolei białka zapalne wpływają hamująco na syntezę albumin.

Do głównych funkcji albumin możemy zaliczyć:

  • Funkcję transportową (Cząsteczki albuminy łączą się z długołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi, bilirubiną, lekami, witaminami, jonami wapnia, jonami magnezu, aminokwasami, hormonami steroidowymi, toksynami mocznicowymi. Następne kompleksy takie są rozprowadzane po całym organizmie, dzięki temu do komórek docierają niezbędne substancje odżywcze a „odbierane” są szkodliwe produkty przemiany materii)
  • Funkcję koloidosmotyczną (Albumina wiąże wodę zawartą w osoczu wpływając na utrzymanie właściwego ciśnienia koloidoosmotycznego, co z kolei pozwala na utrzymywanie odpowiedniego poziomu wody w naczyniach)
  • Funkcję buforową (Albumina poprzez wiązanie jonów wodorowych oraz jonów sodowych i potasowych wpływa na utrzymanie właściwego pH krwi)
  • Funkcję przeciwzapalna 
  • Funkcję antyoksydacyjna (Albumina hamuje tworzenie wolnych rodników, które odpowiadają za uszkodzenia komórkowe)
  • Funkcję odżywcza (Na skutek rozkładu albuminy uwolnione zostają aminokwasy, które następnie wykorzystywane są przez inne komórki. Stąd zwiększona produkcja albuminy przy niedoborze białka w organizmie.

Biorąc pod uwagę szereg funkcji, jakie pełni albumina jej stężenie może być wskaźnikiem funkcji wątroby i nerek a także ogólnego stanu zdrowia. W praktyce klinicznej oznaczamy stężenie albuminy w surowicy, moczu oraz w płynie mózgowo-rdzeniowym.

W jakich sytuacjach oznacza się stężenie albuminy w materiale biologicznym?

Oznaczenie stężenia albuminy wykonuje się w następujących sytuacjach:

  • W trakcie diagnostyki zaburzeń funkcji wątroby
  • W trakcie diagnostyki zaburzeń funkcji nerek
  • W trakcie diagnostyki zaburzeń funkcji jelit
  • W ocenie stanu odżywienia organizmu
  • Przed zabiegami operacyjnymi
  • W diagnostyce obrzęków
  • U pacjentów z gwałtowną zmianą masy ciała
  • U pacjentów z cukrzycą w celu oceny ryzyka chorób sercowo-naczyniowych
  • W diagnostyce stwardnienia rozsianego
  • W przypadku podejrzenia uszkodzenia bariery krew-mózg
  • W diagnostyce zawału mięśnia sercowego (oznacza się specjalny rodzaj albuminy, tzw. IMA)

W jaki sposób przygotować się do badania stężenia albuminy?

Jak już wspominaliśmy stężenie albuminy możemy oznaczyć w surowicy, w moczu oraz w płynie mózgowo-rdzeniowym.

Najczęściej oznacza się stężenie albuminy w surowicy krwi. W tym celu należy zgłosić się do punktu pobrań w godzinach porannych, najlepiej pomiędzy godziną 7 a 10, będąc na czczo. Dzień wcześniej powinniśmy spożyć ostatni posiłek do godziny 18, tak, aby zachować odpowiedni odstęp do porannego pobrania krwi. Choć badanie to nie wymaga od Nas specjalnego przygotowania pamiętajmy, aby przed samym badaniem ograniczyć aktywność fizyczną, ponieważ nadmierny wysiłek może wpływać na podwyższenie poziomu albumin. 

Po zgłoszeniu się do punktu pobrań pielęgniarka bądź diagnosta laboratoryjny pobierze krew z żyły łokciowej, a na wyniki badań nie trzeba czekać zwykle dłużej nić jeden dzień.

W przypadku oznaczenia albuminy w moczu, konieczna jest na samym początku ustalenie czy zależy Nam na ocenie dobowego wydalania albuminy czy też na ocenie wskaźnika albumina/kreatynina. Niezależnie od tego, który z parametrów będzie oceniany oba pozwalają na wyciągnięcie podobnych wniosków jednak sposób wykonania badania jest zupełnie inny. Ocenę dobowego wydalania albuminy (tzw. wskaźnik AER) wykonuje się w dobowej zbiórce moczu a nie w porannej próbce moczu. W tym celu musimy zaopatrzyć się w aptece w pojemnik do dobowej zbiórki moczu oraz w sterylny, jednorazowy pojemnik na mocz.

Dobową zbiórkę moczu rozpoczynamy w godzinach porannych, z tym, że pierwszą poranną próbkę moczu należy oddać do toalety. Od tego momentu każdą następną porcję moczu oddaje się do pojemnika z podziałką zakupionego w aptece, notując dokładną godzinę rozpoczęcia zbiórki moczu. Przez następne 24 godziny każda porcja moczu powinna znaleźć się w specjalnym pojemniku. Po tym czasie należy dokładnie zamieszać zawartość pojemnika z zebranym moczem oraz zanotować objętość zebranego moczu. Z dużego pojemnika należy następnie odlać porcję moczu do sterylnego, jednorazowego pojemnika na moczu. Taką próbkę, wraz z notatką na temat czasu przeprowadzenia zbiórki oraz informacją o objętości zebranego moczu dostarczamy do laboratorium. 

Z kolei do określenia wskaźnika albumina/kreatynina (tzw. wskaźnik ACR) wykorzystuje się pierwszą poranną próbkę moczu dostarczoną do laboratorium w sterylnym, jednorazowym pojemniku. Pamiętajmy, aby nie oznaczać stężenia albuminy w trakcie zakażenia dróg moczowych oraz po intensywnym wysiłku fizycznym.

Ostatnim materiałem biologicznym, w którym oznacza się stężenie albuminy jest płyn mózgowo-rdzeniowy. Jednak pobranie tego materiału odbywa się na oddziale szpitalnym i zwykle związane jest z dłuższą i specjalistyczną diagnostyką, stąd o przygotowaniu do tego badania poinformuje Nas lekarz. Zwykle porównuje się stężenie albuminy w płynie mózgowo-rdzeniowym i surowicy, wyliczając na tej podstawie wskaźnik QAlb.

Jakie są wartości referencyjne dla stężenia albuminy w krwi, moczu i płynie mózgowo-rdzeniowym?

Na początek jedna wskazówka, pamiętajmy, że zawsze interpretując wynik badania laboratoryjnego musimy odnosić się do zakresu wartości referencyjnego podanego na wyniku obok oznaczonego stężenia. Wynika to ze specyfiki danego laboratorium i różnic w zestawie odczynników używanych do danego oznaczenia, dlatego też wartości te mogą nieznacznie różnić się pomiędzy laboratoriami.

Ogólnie przyjęte wartości referencyjne dla albuminy są następujące:

  • Stężenie albuminy w surowicy krwi powinno mieścić się w zakresie:

3, 5 -5,0 g/dl lub 35-50g/l u osób dorosłych

3,7-5,6 g/dl lub 37-56g/l u dzieci i młodzieży pomiędzy 7 a 18 rokiem życia

4,6-7,4 g/dl lub 46-74g/l u noworodków i dzieci do 7 roku życia

  • Stężenie albuminy w dobowej zbiórce moczu interpretuje się następująco (podane, jako AER):

normoalbuminuria (wynik prawidłowy) to wartość poniżej 30mg/24h

mikroalbuminuria to wartość pomiędzy 30mg/24h a 300mg/24

makroalbuminuria to wartość powyżej 300mg/24

  • Stężenie albuminy w porannej próbce moczu interpretuje się następująco (podane, jako ACR):

normoalbuminuria (wynik prawidłowy) to wartość poniżej 20mg/g u mężczyzn i poniżej 30mg/g u kobiet

mikroalbuminuria to wartość pomiędzy 20mg/g a 200mg/g u mężczyzn i pomiędzy 30mg/g a 300mg/g u kobiet

makroalbuminuria to wartość powyżej 200mg/g u mężczyzn i powyżej 300mg/g u kobiet

  • Stężenie albuminy w płynie mózgowo-rdzeniowym podane, jako wskaźnik QAlb powinno mieścić się w przedziale 5-8×10¯³

W jaki sposób należy interpretować stężenie albuminy we krwi?

Wiemy już, jakich stężeń albuminy w warunkach fizjologicznych możemy się spodziewać, co w sytuacji, gdy uzyskany przez Nas wynik jest poniżej lub powyżej zakresu wartości referencyjnych?

Wynik poniżej zakresu wartości referencyjnych (zbyt mała ilość albuminy) może świadczyć o:

  • Niedożywieniu
  • Chorobach wątroby (w tym marskości czy też niewydolności wątroby)
  • Chorobach przewodu pokarmowego (celiakia czy też choroba Leśniewskiego Crohna powodują zaburzenia w przyswajaniu białka)
  • Stanie zapalnym
  • Analbuminemii (schorzenie uwarunkowane genetycznie manifestujące się brakiem albuminy w surowicy krwi)
  • Zespole nerczycowym
  • Gammapatiach monoklonalnych (do takich chorób należy szpiczak nogi, białaczka plazmocytowi i skrobiawica)
  • Przewodnieniu organizmu
  • Ciężkich oparzeniach

Pamiętajmy – krwawienie, wysoka gorączka i ciąża również obniżają poziom albumin w organizmie.

Z kolei zwiększone stężenie albuminy ( wynik powyżej zakresu wartości referencyjnych) w surowicy wynika zwykle z odwodnienia organizmu.

W jaki sposób należy interpretować stężenie albuminy w moczu?

Niezależnie od tego czy obliczany był wskaźnik AER czy też ACR interpretacja uzyskanych wyników jest bardzo podobna. Uzyskane przez Nas wyniki powinny mieścić się w zakresie normoalbuminurii, stan ten oznacza, że ilość wydalanej wraz z moczem albuminy jest prawidłowa.

Mikro i makroalbuminuria mogą świadczyć o:

  • Niekontrolowanej cukrzycy
  • Nefropatii cukrzycowej (niewydolność nerek w przebiegu cukrzycy)
  • Nadciśnieniu tętniczym
  • Chorobach nerek

Pamiętajmy, zakażenie dróg moczowych, intensywny wysiłek fizyczny oraz zanieczyszczenie próbki moczu krwią menstruacyjną również są przyczyną mikro i makroalbuminurii.

U pacjentów z cukrzycą i nadciśnieniem tętniczym oznaczanie albuminy w moczu powinno być wykonywane regularnie jak badanie przesiewowe w kierunku niewydolności nerek. 

W jaki sposób należy interpretować stężenie albuminy w płynie mózgowo-rdzeniowym?

Interpretacja wyniku w tym przypadku należy do lekarza prowadzącego danego pacjenta na oddziale szpitalnym, warto jednak wiedzieć, dlaczego takie oznaczenie jest wykonywane. Zacznijmy od wytłumaczenia, czym jest bariera krew – mózg, to nic innego jak granica pomiędzy naczyniami krwionośnymi a tkanką nerwową, która ma za zadanie ochronić Nasz układ nerwowy a także umożliwić transport z krwi do płynu mózgowo-rdzeniowego tylko tych substancji, które są niezbędne i bezpieczne. Jedną z takich substancji jest właśnie albumina, przechodzi ona drogą dyfuzji z krwi do ośrodkowego układu nerwowego. Prawidłowe stężenie albuminy w płynie mózgowo-rdzeniowym jest wykładnikiem dobrze działającej bariery krew- mózg, gdy jednak stężenie to jest zbyt duże można podejrzewać uszkodzenie granicy krew-mózg. W płynie mózgowo-rdzeniowym ocenia się nie tylko stężenie albuminy, ale również innych białek, np. immunoglobulin. Takie badanie przeprowadza się przy podejrzeniu guza układu nerwowego, polineuropatii, chorób neurodegeneracyjnych, szpiczaka plazmocytowego, Chłonia czy też zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Ile kosztuje oznaczenie albuminy w materiale biologicznym?

Badania laboratoryjne możemy wykonać bezpłatnie po uzyskaniu skierowania od lekarza prowadzącego. Zdarza się jednak, że badania te musimy wykonać sami, wtedy powinniśmy się liczyć z następującymi kosztami:

  • Stężenie albuminy w surowicy krwi – badanie to kosztuje od 10 do 22zł
  • Stężenie albuminy w dobowej zbiórce moczu – badanie to kosztuje od 15 do 25zł
  • Ocena wskaźnika ACR w porannej próbce moczu – badanie to kosztuje od 20 do 40zł
  • Stężenie albuminy w płynie mózgowo-rdzeniowym – badanie to kosztuje od 15 do 40zł

Cena badań uzależniona jest od miasta oraz danego laboratorium.

5/5 - (1 vote)

Więcej artykułów i porad:

badanie laboratoryjne17-hydroksykortykosteroidy w DZM Interpretacja wyników badań laboratoryjnychJak interpretować wynik badania laboratoryjnego? Czym jest norma i zakres wartości referencyjnychCzym jest norma i zakres wartości referencyjnych? 17-hydroksyprogesteron interpretacja wyników przez lekarza17 hydroksyprogesteron- opis badania, wskazania, interpretacja wyniku hemoroidyKrew w kale – przyczyny, testy na krew utajoną w kale, leczenie ACTH (hormon adrenokortykotropowy)ACTH (hormon adrenokortykotropowy) – opis badania, wskazania do wykonania, interpretacja wyniku laboratoriumAlfa-fetoproteina (AFP) – opis badania, wskazania do wykonania, interpretacja wyniku badanie heparynyAktywność anty-Xa – opis badania, wskazania do wykonania, norma, interpretacja wyników, cena pobieranie krwi strzykawką do badaniaARO (aktywność reninowa osocza) – opis badania, wskazania, normy, interpretacja wyniku, cena mięśnie człowiekaAldolaza – opis badania, wskazania, normy, interpretacja wyniku, cena Kobieta sprawdza, który rodzaj testu na koronawirusa jest najlepszyRodzaje testów na koronawirusa (COVID 19) – jak działają i czym się różnią? Czym jest aldosteron i jaką rolę pełni w organizmie?Aldosteron- opis badania, wskazania, normy, interpretacja wyniku, cena Testosteron zwany męskim hormonem oznaczany jest zarówno u kobiet jak i u mężczyzn w trakcie diagnostyki zaburzeń dojrzewania, niepłodności, guzów narządów płciowych czy też w zespole policystycznych jajników.Testosteron – opis badania, wskazania, normy, interpretacja wyniku, cena