Zaktualizowano: 24 października.2022 r.

Anyż (biedrzeniec anyż, anyż ogrodowy, anyżek) to jedna z najstarszych roślin leczniczych, która znalazła swoje zastosowanie jako lek wykrztuśny, przeciwkaszlowy, przeciwastmatyczny, przeciwgorączkowy, moczopędny jak i ułatwiający trawienie. Zioło to oprócz zastosowania w medycynie znalazło również zastosowanie w kuchni, przemyśle kosmetycznym oraz przy produkcji wyrobów alkoholowych. Przeczytaj nasz artykuł o anyżu i sprawdź jakie posiada właściwości oraz co warto wiedzieć o tej cennej roślinie.

Anyż nasiona

Anyż (Pimpinella anisum)

Anyż to jednoroczna roślina, należąca do tej samej rodziny co marchew, seler i pietruszka czyli selerowatych. Roślina ta pochodzi prawdopodobnie z Egiptu i Azji mniejszej. Anyż osiąga do 50 cm wysokości, ma prostą łodygę ( która w górnej części jest rozgałęziona), białawe drobne kwiaty zebrane w płaskie baldachy, owoce anyżu (Anisi fructus) mają wymiary: od 3–5 mm długości i do 3 mm szerokości. Anyż rozmnaża się za pomocą nasion. Pimpinella anisum do Europy, w tym do Polski, przywędrował z Rzymu i prawdopodobnie to właśnie zakon benedyktynów uprawiał tą cenną roślinę na naszych ziemiach w XV i XVI wieku.

Anyż – surowiec i jego pozyskiwanie

W zielarstwie surowcem pozyskiwanym z anyżu (Pimpinella anisum) jest owoc anyżu (Anisi fructus), z którego otrzymuje się do celów leczniczych olejek eteryczny tzw. olejek anyżowy (Anisi oleum). Biedrzeniec anyż jest rośliną klimatu ciepłego i suchego, przez co w Polsce roślina ta jest trudna w uprawie i poprzez to jej uprawy są często nieudane. Anyż wysiewa się do gruntu za pomocą nasion w kwietniu. Zbioru owoców anyżu dokonuje w okresie gdy główne baldachy mają dość twarde owoce i zmieniają barwę z szarozielonej na szarobrunatną, przy czym należy pamiętać o tym, że rośliny anyżu nie mogą być mokre od deszczu lub rosy. Anyż zbiera się ręcznie lub kosiarką a następnie wiąże w snopki. Wysuszone snopki anyżu przenosi się do młocarni, gdzie wysuszone snopki są młócone.

Biedrzeniec anyż – substancje czynne

Owoce anyżu (Anisi fructus) mają w sobie do 6% olejku eterycznego tzw. olejku anyżowego (Anisi oleum), który pozyskuje się poprzez destylację z parą wodną. Olejek anyżowy posiada charakterystyczny, słodkawy zapach. W olejku eterycznym anyżu znajdziemy takie substancje czynne jak:

  • anetol (do 90%)
  • flawonoidy
  • kumaryny
  • białka
  • składniki mineralne
  • cukier

Anyż – działanie i zastosowanie

Anyż (Pimpinella anisum) posiada wiele korzyści zdrowotnych, które wynikają z jego stosowania. Do najważniejszych korzyści możemy zaliczyć:

  • działanie wykrztuśne
  • działanie przeciwkaszlowe
  • działanie przeciwastmatyczne
  • działanie przeciwgorączkowe
  • działanie moczopędne
  • działanie ułatwiające trawienie
  • działanie rozkurczowe
  • działanie odkażające

Anyż zastosowanie znalazł pod różnymi formami:

  • Olejek anyżowy (Anisi oleum) stosuje się zewnętrznie na skórę, ponieważ działa odkażająco.
  • Napar z anyżu w medycynie ludowej stosowano jako lek wykrztuśny, przeciwkaszlowy, przeciwastmatyczny, przeciwgorączkowy, moczopędny.
  • Przetwory z owoców anyżu (Anisi fructus) stosuje się w nieżytach gardła i oskrzeli, przy łagodzeniu objawów kolki, wzdęciach.

Warto wiedzieć również o tym, że anyż oprócz wykorzystywania jako znana i ceniona przyprawa jest wykorzystywany do poprawy smaku i zapachu innych leków, przy produkcji mieszanek ziołowych, w przemyśle cukierniczym, alkoholowym, perfumeryjnym.

Skutki uboczne anyżu

Przyjmowanie anyżu poprzez spożywanie go w żywności dla większości osób jest bezpieczne ale trzeba mieć na uwadze, że anyż może wywoływać reakcje alergiczne u niektórych osób uczulonych na inne rośliny, które są podobne do anyżu (szparagi, kminek, seler, kolendra, koper włoski). Nie używaj anyżu jeśli chorujesz na: raka piersi, raka macicy, raka jajnika, endometriozę, włókniaki macicy ponieważ anyż może działać jak estrogen.

Interakcje anyżu z niektórymi substancjami

Anyż (biedrzeniec anyż, anyż ogrodowy, anyżek)  może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami lub substancjami. Poniżej prezentujemy kilka przykładów:

  • Leki antykoncepcyjne – Przyjmowanie anyżu wraz z pigułkami antykoncepcyjnymi może zmniejszyć skuteczność tabletek antykoncepcyjnych. Jeśli spożywamy anyż musimy pomyśleć o dodatkowej antykoncepcji.
  • Tamoksyfen – Anyż może zmniejszyć skuteczność tamoksyfenu, dlatego nie należy przyjmować anyżu, jeśli przyjmuje się tamoksyfen.

Przepis na napar z owoców anyżu

Do przygotowania naparu z anyżu będą nam potrzebne 1-2 łyżki owoców anyżu, które musimy rozgnieść aby uwolnić olejek anyżowy. Rozgniecione owoce w ilość 1-2 łyżki zalewamy 1 szklanką wrzącej wody i pozostawiamy pod przykryciem przez okres 15 minut. Po tym czasie całość odcedzamy i powstały napar z anyżu pijemy w ilości 2-3 łyżek kilka razy dziennie przed jedzeniem (dolegliwości trawienne) lub po jedzeniu (działanie wykrztuśne). Tak przygotowany napar z anyżu możemy również wykorzystywać w przeziębieniach, kaszlu, w trudnościach z oddychaniem.

Preparaty na rynku polskim zawierające anyż

  • Fix Owoc anyżu, 2 g, 30 szt. (Flos)
  • Lehning Voxpax, tabletki, 60 szt.
  • ZIELNIK DOZ Dbam o gardło i struny głosowe, herbatka, 2 g, 10 saszetek
  • Lactosan fix, mieszanka ziołowa, 1,5 g, 20 saszetek
  • Herbatka dla kobiety karmiącej, fix, 2 g, 20 szt. (Herbapol Kraków)
  • ZIELNIK DOZ Ziołowa Apteczka Domowa, fix, 40 szt.
  • Floradix Kindervital, płyn, 250 ml
  • Apetizer Junior (Apetizer), syrop, o smaku malinowo-porzeczkowym, 100 ml
  • Apetizer Senior, syrop, smak malinowo-porzeczkowy, 100 ml
  • Owoc anyżu, zioło pojedyncze, 50 g (Flos)
  • Gastromin FAST, kapsułki, 30 szt.
  • Ziaja Stopy, dezodorujący spray do stóp, ochrona przeciwgrzybiczna, 100 ml
5/5 - (3 votes)