Zaktualizowano: 24 października.2022 r.

Chrzan pospolity (Armoracia lapathifolia) to roślina, która kojarzy nam się głównie ze świętami wielkanocnymi jako pikantny dodatek do dań mięsnych i jaj. Chrzan oprócz walorów smakowych posiada również właściwości lecznicze, w tradycyjnym ziołolecznictwie stosowany jest jako lek m.in. w chorobach wątroby i woreczka żółciowego. Po lekturze Naszego artykułu o chrzanie pospolitym dowiesz się jakie posiada podstawowe substancje czynne oraz jakie jest jego działanie.

liście chrzanu pospolitego

Chrzan pospolity (Armoracia lapathifolia)

Chrzan pospolity (inne nazwy to: chrzan zwyczajny, warzęcha, warzucha lekarska) to roślina wieloletnia należąca do rodziny kapustowatych (Brassicaceae) o długich, grubych, mięsistych korzeniach, bardzo silnym aromacie i ostrym smaku, w kolorze jasnożółtym z wierzchu i białym miąższu. Roślina ta kwitnie od maja do lipca. Chrzan pochodzi z południowo-zachodniej Europy a w naszym kraju jest rośliną występującą pospolicie na całym obszarze (w ogrodach, na przydrożach, na polach, nad brzegami zbiorników wodnych).

Chrzan pospolity – surowiec i jego pozyskiwanie

Surowcem zielarskim jest świeży korzeń chrzanu (Armoracae radix recens), który zbiera się pod koniec października. Jak wygląda pozyskiwanie surowca zielarskiego w przypadku chrzanu pospolitego? Przed zbiorem korzeni z roślin usuwa się liście a następnie korzenie wykopuje się lub wyoruje, a następnie po wyjęciu czyści. Główny korzeń chrzanu oczyszczony z bocznych korzeni (boczne korzenie możemy wykorzystać do sadzonek) możemy użyć do konsumpcji lub przetwórstwa.

Substancje czynne w chrzanie pospolitym

Świeży korzeń chrzanu (Armoracae radix recens) zawiera takie substancje czynne jak: glikozyd synigryna, prowitamina A, witaminy z grupy B, witamina C, witamina E, sole mineralne (wapń, potas, fosfor, siarka, magnez, żelazo), olejek eteryczny, cukry oraz enzymy.

Chrzan pospolity – działanie i zastosowanie

Korzeń chrzanu (Armoracae radix recens)  wykazuje następujące działanie:

  • pobudzające trawienie
  • moczopędne
  • wiatropędne
  • lekko przeczyszczające
  • poprawiające przemianę materii
  • przeciwreumatyczne
  • bakteriobójcze
  • wykrztuśne

Chrzan główne swoje zastosowanie znalazł jako przyprawa na naszych stołach ale także w lecznictwie domowym w postaci syropu chrzanowego, który posiada działanie wykrztuśne i odkażające górne drogi oddechowe, stosowany w uciążliwym kaszlu i przy zapaleniu oskrzeli. W kosmetyce wykorzystuje się sok z korzenia chrzanu, który wykazuje działanie regenerujące, oczyszczające i odkażające. W chorobach wątroby i woreczka żółciowego stosuje się również świeży sok z chrzanu z dodatkiem miodu lub cukru.

Przeciwwskazania do stosowania chrzanu pospolitego

Chrzan pospolity stosowany w celach leczniczych jest bezpieczny ale w niektórych sytuacjach trzeba zachować środki ostrożności. Dzieci poniżej 4 roku życia nie powinny spożywać chrzanu ponieważ może u nich powodować problemy z układem pokarmowym. Kobiety ciężarne oraz karmiące piersią nie powinny spożywać chrzanu ponieważ chrzan zawiera olejek musztardowy, który może być toksyczny i drażniący. Ponadto osoby borykające się z niedoczynnością tarczycy nie powinny spożywać chrzanu ponieważ istnieje obawa, że jego spożycie spowoduje nasilenie objawów klinicznych.

Interakcje chrzanu pospolitego z niektórymi substancjami

Chrzan pospolity może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, takimi jak lewotyroksyna. Spożywanie chrzanu wraz z lewotyroksyną może zmniejszyć jej działanie.

Przepis na syrop oraz napar z chrzanu pospolitego

Syrop z chrzanu pospolitego – przepis

Ścieramy korzeń chrzanu i porcję 100g wkładamy do słoika. Następnie zawartość słoika zalewamy połową szklanki przegotowanej i ostudzonej wody. Wymieszaną miksturę zostawiamy na godzinę pod przykryciem do macerowania. Po godzinie leżakowania należy całość mieszanki wycisnąć przez gazę i dodać do mikstury 100g miodu. Otrzymany tak syrop możemy stosować podczas kaszlu i w nieżytach górnych dróg oddechowych po 1 łyżce stołowej kilka razy dziennie.

Napar z chrzanu pospolitego – przepis

Do przygotowania naparu z chrzanu będzie nam potrzebna 1 łyżeczka pokruszonych lub dobrze pokrojonych suchych korzeni chrzanu, które zalewamy 1 szklanką wrzącej wody a następnie odstawiamy na 15 minut. Po tym czasie całość mieszanki przecedzamy i pijemy po 1/3 szklanki 3 razy dziennie przy grypie i w stanach gorączkowych.

Preparaty na rynku polskim zawierające chrzan pospolity

  • Sinulan Duo Forte, tabletki powlekane
  • Pneumolan Plus Syrop
  • EkaMedica Maść końska Forte rozgrzewająca 200 ml
5/5 - (6 votes)

Więcej artykułów i porad:

Aloes - właściwości, zastosowanie, przeciwwskazaniaAloes – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania mięta pieprzowaMięta pieprzowa – właściwości lecznicze i zastosowanie, przeciwwskazania szyszka chmielu zwyczajnegoChmiel zwyczajny – właściwości lecznicze i zastosowanie, przeciwwskazania główka oraz ząbki czosnkuCzosnek pospolity, czosnek zwyczajny (Allium sativum) – właściwości zdrowotne, zastosowanie, skutki uboczne Bazylia pospolita, Ocimum basilicumBazylia pospolita (Ocimum basilicum) – właściwości lecznicze, zastosowanie, sposób użycia Anyż nasionaAnyż (Pimpinella anisum) – właściwości lecznicze, zastosowanie, sposób użycia nasiona czarnuszki i olej z czarnuszki siewnejCzarnuszka siewna (Nigella sativa) – właściwości lecznicze i zastosowanie, przepis na napar z czarnuszki dzięgielArcydzięgiel litwor – opis, występowanie, substancje czynne, działanie, przetwory, przeciwwskazania Arnika górskaArnika górska – opis, występowanie, substancje czynne, działanie, przetwory, przeciwwskazania Aronia czarnoowocowa – opis, występowanie, substancje czynne, działanie, przetworyAronia czarnoowocowa – opis, występowanie, substancje czynne, działanie, przetwory Tlenoterapia hiperbaryczna polega na wdychaniu czystego tlenu w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznegoKomora hiperbaryczna – działanie, wskazania, przygotowanie do zabiegu, przeciwwskazania, cena, powikłania babka lancetowataBabka lancetowata – opis, występowanie, substancje czynne, działanie, przetwory