Witamina A – właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami

Zaktualizowano: 24 października.2022 r.

Witamina A (retinol) jest rozpuszczalną w tłuszczach witaminą, która wspomaga leczenie wielu chorób oczu, konieczna jest dla prawidłowego rozwoju skóry, kości i zębów. Witamina A ma również właściwości przeciwutleniające. Sprawdź w jakich produktach występuje witamina A, jakie są wskazania do jej stosowania i jakie dawki należy przyjmować.

Wskazania do stosowania witaminy A

Witamina A wspomaga leczenie chorób oczu, zapobiega ślepocie zmierzchowej, sprzyja tworzeniu się purpury wzrokowej. Stosowana zewnętrznie wspomaga leczenie trądziku, wyprysków, czyraków, otwartych owrzodzeń skóry. Stosowanie witaminy A jest konieczne dla prawidłowego rozwoju skóry, włosów, błon śluzowych, ponadto warto pamiętać o tym, że jest niezbędna dla rozwoju kości, zębów, prawidłowej czynności narządów płciowych.

Naturalne źródła witaminy A

Witaminę A możemy znaleźć w takich produktach jak:

• Szparagi
• Świeże morele
• Brokuły
• Marchew
• Cykoria
• Kapusta włoska
• Liście sałaty
• Wątroba
• Ziele gorczycy
• Dynia
• Szpinak
• Ziemniaki
• Arbuz

Objawy niedoboru witaminy A

Niedobór witaminy A może powodować:

• ślepotę zmierzchową
• brak wydzielania łez
• skłonność do infekcji układu oddechowego
• suchą szorstką skórę
• zmiany na błonach śluzowych
• utratę masy ciała
• zaburzenia wzrastania kości
• nieprawidłowe tworzenie się szkliwa
• biegunkę

Kto wymaga dodatkowej suplementacji witaminy A?

Przyjmować dodatkowo witaminę A powinny osoby, u których stwierdza się niedostateczne pokrycie wynikające z niewłaściwej diety lub ze względu na zwiększone zapotrzebowanie. O dodatkowej witaminie A w formie naturalnej lub w postaci suplementów powinny koniecznie pamiętać kobiety w ciąży i kobiety karmiące oraz osoby chorujące na przewlekłe wyniszczające choroby, osoby nadużywające alkoholu lub innych używek.

Dobowe zapotrzebowanie na witaminę A

Dzieci

• od 1 roku życia do 3 lat – 400 µg
• od 4 lat do 6 lat – 450 µg
• od 7 lat do 9 lat – 500 µg

Chłopcy

• od 10 do 12 lat – 600 µg
• od 13 do 15 lat – 900 µg
• od 16 do 18 lat – 900 µg

Dziewczęta

• od 10 do 12 lat – 600 µg
• od 13 do 15 lat – 700 µg
• od 16 do 18 lat – 700 µg

Kobiety

• ≥ 19 lat – 700 µg
• ciąża
• < 19 lat – 750 µg
• ≥ 19 lat – 770 µg
• laktacja
• < 19 lat – 1200 µg
• ≥ 19 lat – 1300 µg

Mężczyźni

• ≥ 19 lat – 900 µg

Źródło: Normy żywienia dla populacji polskiej – Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017

Przeciwwskazania do stosowania witaminy A

Nie stosujemy witaminy A w przypadku uczulenia. Osoby chorujące na: mukowiscydozę, cukrzycę, choroby jelit, choroby nerek, choroby wątroby, choroby trzustki czy nadczynność tarczycy przyjmowanie witaminy A powinny skonsultować ze swoim lekarze. W przypadku osób w wieku powyżej 55 lat, dawki witaminy A powinny być odpowiednio dobrane, aby uniknąć zatrucia. Kobiety w ciąży lub karmiące nie powinny stosować dużych dawek witaminy A. Warto pamiętać o tym, że dzieci są bardziej wrażliwe na działanie witaminy A i poprzez to mogą łatwiej ulec zatruciu w przypadku stosowania większych dawek niż są zalecane.

Interakcje witaminy A z lekami i innymi substancjami

Trzeba pamiętać, że witamina A może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami i substancjami.

• Doustne środki antykoncepcyjne (wzrasta stężenie witaminy A)
• Leki alkalizujące np. przy refluksie żołądkowym (obniżają wchłanianie witaminy A oraz witamin D, E, K)
• Leki przeciwzakrzepowe (wzrasta skłonność do krwawień)
• Tytoń (zmniejsza wchłanianie witaminy A)
• Alkohol (zaburza metabolizm witaminy A)

Przedawkowanie witaminy A

Do przedawkowania witaminy A dochodzi w przypadku spożycia bardzo dużej dawki, objawy zatrucia występują po około 6 godzinach od spożycia witaminy A.

Do objawów mogących wskazywać na zatrucie witaminą A należą: krwawienie z dziąseł ,uwypuklone ciemiączko u dzieci, dezorientacja, nadmierne podniecenie, rozdrażnienie, biegunka, senność, bóle głowy, suchość skóry, utrata włosów, drgawki, wymioty. W przypadku przedawkowania należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Preparaty na rynku polskim zawierające witaminę A

• Aksoderm (maść)
• Aksoderm Forte (maść)
• Dermosavit (maść)
• Dermovit A (maść)
• Hysan maść do nosa z witaminą A (maść do nosa)
• Krem ochronny z witaminą A (krem)
• Maść ochronna z witaminą A (maść)
• Maść z witaminą A (maść)
• Retimax 1500 (maść)
• Vitagal Witamina A (kapsułki miękkie)
• Vitaminum A Hasco (kapsułki miękkie)
• Vitaminum A Hasco (krople doustne, roztwór)
• Vitaminum A Medana (płyn doustny)
• VitA-POS (maść do oczu)

Marta Zacharczuk

Doktor nauk medycznych, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na
kierunku analityka medyczna (medycyna laboratoryjna). Aktualnie związana z Kliniką Hematologii i
Transplantacji Szpiku Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego, gdzie pracuje na stanowisku młodszego
asystenta, na co dzień zajmując się diagnostyką genetyczną pacjentów z chorobami
hematologicznymi. Aktywny uczestnik wielu konferencji naukowych oraz autor licznych publikacji
naukowych, również tych o zasięgu międzynarodowym. Laureatka „Diamentowego Grantu”
przyznanego przez Ministerstwo Nauki oraz Szkolnictwa Wyższego, w ramach, którego zrealizowała
swoją pracę doktorską na Wydziale Lekarskim (Katedra Medycyny Sądowej) Uniwersytetu
Medycznego we Wrocławiu. Wolne chwile spędza aktywnie, na rowerze bądź boisku do squasha.

Medycyna to nie tylko praca, ale również pasja, dlatego wciąż poszerzam swoją wiedzę, uczestnicząc
w różnych szkoleniach. Wiedza przekazywana za pośrednictwem Naszego serwisu ma przybliżyć
medycynę każdemu pacjentowi i pozwolić odpowiedzieć na nurtujące pytania.

Jeśli mają Państwo pytania, bądź interesuje Was dany temat, zapraszam do kontaktu mailowego.

Więcej artykułów i porad:

Antybiotyki – podział, rodzaje, wskazania, przeciwwskazania, działania niepożądane Witamina B9 (kwas foliowy) – właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Witamina C (kwas askorbinowy)–właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Magnez –właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Witamina D –właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Potas – objawy niedoboru i najlepsze źródła w żywności, interakcje z lekami Żelazo – objawy niedoboru i najlepsze źródła w żywności, interakcje z lekami Witamina E (Tokoferol) – właściwości i zastosowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami Fosfor – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami Wapń – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami Sód – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru oraz nadmiaru Miedź – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru oraz nadmiaru, interakcje z lekami Leki przeciwbólowe – podział, wskazania do stosowania, działania niepożądane Biotyna (Witamina H, B7) – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności, interakcje Witamina K – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności, interakcje Jod – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, interakcje z lekami, źródła w żywności Witamina B1 (tiamina) – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności