Witamina D –właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami

Zaktualizowano: 24 października.2022 r.

Witamina D jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach, naturalnie obecną w bardzo niewielu pokarmach, reguluje wchłanianie wapnia i fosforu, ponadto jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju fizycznego niemowląt i dzieci. Sprawdź w jakich produktach żywnościowych znajdziesz witaminę D oraz jakie są wskazania do jej stosowania i jakie dawki należy przyjmować.

Wskazania do stosowania witaminy D

Witamina D jest niezbędna do właściwego funkcjonowania organizmu:

• reguluje wchłanianie wapnia i fosforu w jelicie, wpływając w ten sposób na prawidłowy wzrost, uwapnienie i procesy odnowy kości
• zapobiega występowaniu skurczów mięśni po zabiegach operacyjnych.
• zapobiega krzywicy
• jest stosowana w leczeniu hipokalcemii u osób z przewlekłymi chorobami nerek
• jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju fizycznego, szczególnie układu kostnego i zębów u niemowląt i dzieci.

Naturalne źródła witaminy D

Bardzo niewiele pokarmów naturalnego pochodzenia zawiera witaminę D. Miąższ tłustych ryb (takich jak łosoś, tuńczyk i makrela) oraz oleje z wątroby ryb należą do najlepszych źródeł witaminy D. Małe ilości witaminy D znajdują się w wątrobie wołowej, serze i żółtkach jaj.

Objawy niedoboru witaminy D

Objawy niedoboru witaminy D mogą manifestować się na wiele sposobów, z jednej strony możemy mieć do czynienia z osłabieniem, apatią, zmęczeniem, osłabieniem odporności a z drugiej strony z dużo groźniejszymi schorzeniami.

Poważny niedobór witaminy D możemy rozpoznać po takich objawach jak:

• Krzywica (choroba dziecięca), która objawia się wykrzywionymi kończynami dolnymi, zniekształconymi stawami i kośćmi, apatią, opóźnionym ząbkowaniem czy osłabieniem siły mięśniowej.
• Osteomalacja (krzywica dorosłych), która objawia się osłabieniem siły mięśniowej, skurczami mięśni, kruchością i nadmierną łamliwością kości, bólami kręgosłupa, żeber, miednicy i nóg.

Kto potrzebuje dodatkowej suplementacji witaminą D?

Uzyskanie wystarczającej ilości witaminy D tylko z pożywienia jest trudne. W Naszym organizmie podstawowym źródłem witaminy D jest jej produkcja pod wpływem promieni słonecznych, już kilka minut aktywności na świeżym powietrzu zapewni naturalną syntezę witaminy D.  Dodatkową suplementacją witaminą D powinny się zainteresować osoby starsze ponieważ wraz z wiekiem spada efektywność produkcji witaminy D.  Suplemetacja witaminą D jest konieczna u dzieci, które mieszkają na obszarach o małym nasłonecznieniu, u kobiet w ciąży i karmiących, u osób nadużywających różnych używek, u osób po częściowej resekcji jelit oraz u pacjentów z poważnymi poparzeniami.

Warto przed rozpoczęciem suplementacji witaminy D wykonać badanie jej poziomu we krwi, to da Nam obraz tego z jak dużymi niedoborami witaminy D w organizmie mamy do czynienia i pozwoli tym samym na dobranie odpowiedniej dawki. Pamiętajmy też, że tygodniowe przyjmowanie witaminy D nie uzupełni jej niedoborów, musimy uzbroić się w cierpliwość i regularnie przyjmować suplementy.

Dobowe zapotrzebowanie na witaminę D?

W zależności od wieku i płci powinno się przyjmować witaminę D w następujących dawkach w diecie jak i suplementach:

Niemowlęta

• od 0 do 6 miesięcy – 10 µg
• od 6 miesięcy do 1 roku – 10 µg

Dzieci

• od 1 roku życia do 3 lat – 15 µg
• od 4 lat do 6 lat – 15 µg
• od 7 lat do 9 lat – 15 µg

Chłopcy

• od 10 do 12 lat – 15 µg
• od 13 do 15 lat – 15 µg
• od 16 do 18 lat – 15 µg

Dziewczęta

• od 10 do 12 lat – 15 µg
• od 13 do 15 lat – 15 µg
• od 16 do 18 lat – 15 µg

Kobiety

• ≥ 19 lat – 15 µg
• ciąża
• < 19 lat – 15 µg
• ≥ 19 lat – 15 µg
• laktacja
• < 19 lat – 15 µg
• ≥ 19 lat – 15 µg

Mężczyźni

• ≥ 19 lat – 15 µg

Źródło: Normy żywienia dla populacji polskiej – Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017

Przeciwwskazania do stosowania witaminy D

Witaminy D nie powinny przyjmować osoby u których stwierdzono uczulenie na witaminę D lub jej pochodne. Suplementacja witaminy powinna zostać skonsultowana z lekarzem w przypadku pacjentów chorujących na: padaczkę,  choroby układu sercowo-naczyniowego, choroby przewodu pokarmowego,  schorzenia układu moczowego.

Objawy nadmiaru witaminy D

Przyjmowanie zbyt dużych dawek witaminy D poprzez suplementy może powodować niespecyficzne objawy, takie jak anoreksja, utrata masy ciała, wielomocz i arytmie serca. Warto również pamiętać o tym, że może witamina D podnosi poziom wapnia we krwi, co prowadzi do zwapnienia naczyń i tkanek, a następnie do uszkodzenia serca, naczyń krwionośnych i nerek.

Interakcje witaminy D z lekami

Suplementy witaminy D mogą wchodzić w interakcje z kilkoma rodzajami leków. Kilka przykładów podajemy poniżej. Osoby przyjmujące te leki powinny omówić spożycie witaminy D ze swoim lekarzem.

• Barbiturany (zmniejszają działanie witaminy D pochodzącej ze źródeł naturalnych wobec tego należy przyjmować dawki uzupełniające)
• Kalcytonina ( witamina D obniża efekt działania kalcytoniny)
• Leki zawierające fosfor (ryzyko wzrostu stężenia fosforu we krwi)
• Steroidy (Kortykosteroidy, takie jak prednizon, często przepisywane w celu zmniejszenia stanu zapalnego, mogą zmniejszać wchłanianie wapnia i zaburzać metabolizm witaminy D.)
• Leki moczopędne (zwiększone ryzyko hyperkalcemii)
• Leki przeciwdrgawkowe (zmniejszają działanie witaminy D pochodzącej ze źródeł naturalnych wobec tego należy przyjmować dawki uzupełniające)

Preparaty na rynku polskim zawierające witaminę D

• ApoD3 (kapsułki)
• ApoD3 Forte (kapsułki)
• ApoD3 krople (krople doustne)
• ApoD3 Max (kapsułki)
• ApoD3 żujki (kapsułki do żucia)
• Bioaron D 400 (krople wyciskane z kapsułki twist-off)
• Bioaron D 800 (krople wyciskane z kapsułki twist-off)
• Bioaron D 2000 (kapsułki miękkie)
• Bioaron D 4000 (kapsułki miękkie)
• Bio-Witamina D3 Pearls (kapsułki)
• Bobik D (krople wyciskane z kapsułki twist-off)
• Bobolen D (krople wyciskane z kapsułki twist-off)
• Cefavit D3 (tabletki powlekane)
• Cerutin Junior D-Żelki (żelki)
• D3 Active (kapsułki miękkie)
• D3 mono 1000 j.m. (kapsułki)
• D3 mono 2000 j.m. (kapsułki)
• D3 Vita+ (tabletki o przedłużonym uwalnianiu)
• Dekristol (kapsułki miękkie)
• Dekristolvit (krople doustne)
• Detrical (tabletki powlekane)
• Devikap (płyn doustny)
• D-max (tabletki do żucia)
• D-max kids (tabletki do żucia)
• Doppelherz aktiv Witamina D3 2000 (kapsułki)
• D3-ecovit (krople wyciskane z kapsułki twist-off)
• D3-ecovit 2000 (kapsułki)
• D-Vitum (aerozol)
• D-Vitum (krople doustne)
• D-Vitum (krople wyciskane z kapsułki twist-off)
• D-Vitum Forte (kapsułki)
• Evital D 1000 (krople)
• Humana benelife Witamina D (krople)
• Ibuvit D (krople wyciskane z kapsułki twist-off)
• Ibuvit D 600 (krople doustne)
• Ibuvit D 600 (krople wyciskane z kapsułki twist-off)
• Ibuvit D 1000 (krople wyciskane z kapsułki twist-off)
• Juvit Baby D3 (krople)
• Juvit D3 (krople doustne, roztwór)
• Meltiki Witamina D (tabletki do ssania)
• Molekin D3 2000 j.m. (tabletki powlekane)
• Molekin D3 Forte 4000 j.m. (tabletki powlekane)
• Naturell Witamina D3 1000 (tabl. do ssania instant)
• Naturell Witamina D3 2000 (tabl. do ssania instant)
• Naturell Witamina D3 4000 (tabl. do ssania instant)
• neoVit D3 (kapsułki miękkie)
• neoVit D3 4000 j.m. (kapsułki miękkie)
• neoVit D3 Kids (kapsułki miękkie)
• neoVit D3 Spray doustny (spray)
• Plusssz Junior D3 (tabletki do ssania)
• Revitaben D (krople wyciskane z kapsułki twist-off)
• Solderol (tabletki powlekane)
• Solevitum D3 1000 (kapsułki)
• Solevitum D3 2000 (kapsułki)
• Symvitum D3 (kapsułki)
• Vigalex D3 (tabletki)
• Vigantol (krople)
• Vigantoletten 500 (tabletki)
• Vigantoletten 1000 (tabletki)
• Vigantoletten Max (kapsułki)
• VITA buer D3 (kapsułki)
• Vita D (aerozol do stosowania w jamie ustnej)
• Vita D (krople wyciskane z kapsułki twist-off)
• Vitagal Witamina D 1000 IU (kapsułki miękkie)
• Vitole D (kapsułki miękkie)
• Vitrum D3 (kapsułki)
• Vitrum D3 Forte (kapsułki)
• Witamina D 1000 j.m. APTEO (kapsułki)
• Witamina D 2000 Forte (kapsułki miękkie)
• Witamina D 2000 j.m. Forte APTEO (kapsułki)
• Witamina D twist-off APTEO (krople wyciskane z kapsułki twist-off)
• Witamina D3 2000 j.m. (tabletki powlekane)
• Witamina D3 2000 (kapsułki)
• Witamina D3 DOZ (kapsułki)
• Witamina D3 Forte (kapsułki miękkie)

Marta Zacharczuk

Doktor nauk medycznych, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na
kierunku analityka medyczna (medycyna laboratoryjna). Aktualnie związana z Kliniką Hematologii i
Transplantacji Szpiku Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego, gdzie pracuje na stanowisku młodszego
asystenta, na co dzień zajmując się diagnostyką genetyczną pacjentów z chorobami
hematologicznymi. Aktywny uczestnik wielu konferencji naukowych oraz autor licznych publikacji
naukowych, również tych o zasięgu międzynarodowym. Laureatka „Diamentowego Grantu”
przyznanego przez Ministerstwo Nauki oraz Szkolnictwa Wyższego, w ramach, którego zrealizowała
swoją pracę doktorską na Wydziale Lekarskim (Katedra Medycyny Sądowej) Uniwersytetu
Medycznego we Wrocławiu. Wolne chwile spędza aktywnie, na rowerze bądź boisku do squasha.

Medycyna to nie tylko praca, ale również pasja, dlatego wciąż poszerzam swoją wiedzę, uczestnicząc
w różnych szkoleniach. Wiedza przekazywana za pośrednictwem Naszego serwisu ma przybliżyć
medycynę każdemu pacjentowi i pozwolić odpowiedzieć na nurtujące pytania.

Jeśli mają Państwo pytania, bądź interesuje Was dany temat, zapraszam do kontaktu mailowego.

Więcej artykułów i porad:

Antybiotyki – podział, rodzaje, wskazania, przeciwwskazania, działania niepożądane Witamina A – właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Witamina B9 (kwas foliowy) – właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Witamina C (kwas askorbinowy)–właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Magnez –właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Potas – objawy niedoboru i najlepsze źródła w żywności, interakcje z lekami Żelazo – objawy niedoboru i najlepsze źródła w żywności, interakcje z lekami Witamina E (Tokoferol) – właściwości i zastosowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami Fosfor – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami Wapń – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami Sód – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru oraz nadmiaru Miedź – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru oraz nadmiaru, interakcje z lekami Leki przeciwbólowe – podział, wskazania do stosowania, działania niepożądane Biotyna (Witamina H, B7) – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności, interakcje Witamina K – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności, interakcje Jod – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, interakcje z lekami, źródła w żywności Witamina B1 (tiamina) – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności