Witamina K - właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności, interakcje

Zaktualizowano: 24 października.2022 r.

Witamina K należy do grupy witamin (witamina K1 filochinon, witamina K2 menachinon, witamina K3 manadion, witamina K4 dioctan menadiolu) rozpuszczalnych w tłuszczach, która odrywa ważną rolę w krzepnięciu krwi oraz wiązaniu jonów wapnia. Przeczytaj nasz artykuł w którym dowiesz się co to za witamina, jak wpływa na nasz organizm oraz w jakich źródłach pożywienia występuje.

Witamina K – jakie ma właściwości?

Witamina K należy do grupy związków (witamina K1 filochinon, witamina K2 menachinon, witamina K3 manadion, witamina K4 dioctan menadiolu), które odrywają kluczową rolę w krzepnięciu krwi oraz metabolizmie kości.

Najważniejszymi z tych związków są: witamina K1 (filochinon) oraz witamina K2 (menachinon), są to postaci witaminy K, które występują naturalnie w żywności.

Witamina K3 (manadion) jest związkiem otrzymywanym syntetycznie, rozpuszczalnym w wodzie. Witamina K4 (dioctan menadiolu) z kolei powstaje w wyniku redukcji menadionu.

Witamina K magazynowana jest w naszym organizmie głównie wątrobie.

Witamina K posiada bardzo wiele korzyści:

jest niezbędna do wytwarzania czynników krzepnięcia krwi (czynnik II, VII, IX, X ,białko C,białko S)
zapobiega nadmiernemu krwawieniu, szczególnie w przypadkach przewlekłych chorób jelit
wspomaga utrzymanie silnych kości, poprawia gęstość kości i zmniejsza ryzyko złamań (umożliwia wiązanie jonów wapnia)
u osób chorych na osteoporozę zmniejsza utratę wapnia wraz z moczem
pomaga obniżyć ciśnienie krwi
przeciwdziała wapnieniu tętnic a tym samym chroni przed miażdżycą

Źródła witaminy K w żywności

Witaminę K możemy naturalnie spotkać zarówno w produktach pochodzenia roślinnego jak i zwierzęcego.

Witamina K1 (filochinon) występuje w ciemnozielonych liściastych warzywach takich jak:

szpinak
sałata
boćwina
kapusta włoska
jarmuż
brokuł
brukselka
oraz olejach roślinnych (rzepakowy, sojowy, oliwa z oliwek)
margarynach

Witamina K2 (menachinon) występuje w żywności pochodzenia zwierzęcego, niektórych gatunkach serów, fermentowanych produktach mlecznych, jajkach (żółtko), rybach.

Kto wymaga dodatkowej suplementacji witaminą K?

Dodatkowym przyjmowaniem witaminy K powinny się zainteresować:

osoby, które mają ubogą dietę w witaminę K oraz osoby ze zwiększonym zapotrzebowaniem na witaminę K
osoby, które są po zabiegu częściowego usunięcia jelita
rodzice wcześniaków
każdy, kto leczony jest antybiotykami mogącymi zniszczyć florę bakteryjną jelita
osoby z zaburzeniami metabolizmu tłuszczów

Objawy i skutki niedoboru oraz nadmiaru Witaminy K

Niedobór witaminy K występuje rzadko u osób dorosłych, które odżywiają się zdrowo w oparciu o dobrze zbilansowaną dietę. Z niedoborem witaminy K możemy się spotkać u osób, które cierpią na zaburzenia procesu trawienia lub wchłaniania w przewodzie pokarmowym (dotyczy to pacjentów z: niedrożnością dróg żółciowych, zapaleniem dróg żółciowych, żółtaczką mechaniczną). Niedobór witaminy K jest znacznie częstszy u niemowląt w przypadku choroby krwotocznej noworodka (VKDB). Niedobór witaminy K możemy rozpoznać po takich objawach jak:

Noworodki (choroba krwotoczna noworodków):

krwawienie z przewodu pokarmowego w postaci krwawych wymiotów
krwawienie z kikuta pępowiny
krwawienie z dróg rodnych u noworodków płci żeńskiej
wylewy krwi do ośrodkowego układu nerwowego (zagrażające życiu)

Dorośli:

łatwiejsze powstawanie siniaków na ciele
krwawienie z nosa lub dziąseł
obecność krwi w moczu lub stolcu
krwawienie z przewodu pokarmowego
obfite miesiączki u kobiet
wydłużony czas krzepnięcia krwi

Nie zaobserwowano skutków ubocznych stosowania dużych dawek witaminy K. Co więcej w badaniach z udziałem osób dorosłych potwierdzono, że stosowanie dawek 10 mg witaminy K przez miesiąc na dobę nie wywoływało skutków ubocznych.

Dobowe zapotrzebowanie witaminę K

W zależności od wieku i płci powinno się przyjmować witaminę K w następujących ilościach w diecie lub poprzez dodatkową suplementację jeśli nasza dieta jest uboga w naturalne źródła tej witaminy w ciągu doby:

Niemowlęta

• od 0 do 6 miesięcy – 5 µg

• od 6 miesięcy do 1 roku – 8,5 µg

Dzieci

• od 1 roku życia do 3 lat – 15 µg

• od 4 lat do 6 lat – 20 µg

• od 7 lat do 9 lat – 25 µg

Chłopcy

• od 10 do 12 lat – 40 µg

• od 13 do 15 lat – 50 µg

• od 16 do 18 lat – 65 µg

Dziewczęta

• od 10 do 12 lat – 40 µg

• od 13 do 15 lat – 50 µg

• od 16 do 18 lat – 55 µg

Kobiety

• ≥ 19 lat – 55 µg

ciąża

• – 55 µg

laktacja

• – 55 µg

Mężczyźni

• ≥ 19 lat – 65 µg

Źródło: Normy żywienia dla populacji polskiej – Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017

Przeciwwskazania do stosowania witaminy K

Witaminy K nie powinny przyjmować osoby mające alergię na witaminę K, mające choroby wątroby oraz niedobór G6PD (dehydrogenaza glukozo-6-fosforanowa). Niektóre osoby powinny przyjmowanie witaminy K skonsultować z lekarzem, należą do tej grupy osoby które: chorują na mukowiscydozę, biegunki, przewlekłe choroby jelit oraz osoby, które w najbliższym czasie będą miały zabieg stomatologiczny.

Kobiety ciężarne i karmiące powinny pamiętać o tym, że codziennie przyjmowana w zalecanej dawce witamina K jest bezpieczna, trzeba pamiętać tylko o tym aby nie stosować większych ilości witaminy K bez konsultacji z lekarzem.

W przypadku cukrzyków trzeba pamiętać, że witamina K1 może obniżać poziom cukru we krwi, dlatego ważne jest monitorowanie jego poziomu we krwi.

Interakcje witaminy K z lekami i innymi substancjami

Witamina K może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami oraz substancjami, poniżej prezentujemy kilka przykładów:

antybiotyki (powodują niedobór witaminy K)
leki przeciwkrzepliwe (witamina K powoduje zmniejszony efekt ich działania)
Witamina A (duże dawki witaminy A zaburzają metabolizm witaminy K)
Witamina E (duże dawki witaminy E zaburzają metabolizm witaminy K)
Salicylany (Przy długim stosowaniu salicylanów może zaistnieć konieczność podawania witaminy K)
Kumaryna (obniża skuteczność działania witaminy K)

Preparaty na rynku polskim zawierające witaminę K

Witamina K2 (menachinon)

K2-Vitum Forte (kapsułki)
K2-Vitum Forte 200 (kapsułki)
Kinon (tabletki)
Kinon 200 (tabletki)
Kinon spray (spray)
Naturell Witamina K2 MK-7 (tabl. do ssania instant) neoVit K2 (kapsułki twarde)

5/5 - (2 votes)

Marta Zacharczuk

Doktor nauk medycznych, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na
kierunku analityka medyczna (medycyna laboratoryjna). Aktualnie związana z Kliniką Hematologii i
Transplantacji Szpiku Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego, gdzie pracuje na stanowisku młodszego
asystenta, na co dzień zajmując się diagnostyką genetyczną pacjentów z chorobami
hematologicznymi. Aktywny uczestnik wielu konferencji naukowych oraz autor licznych publikacji
naukowych, również tych o zasięgu międzynarodowym. Laureatka „Diamentowego Grantu”
przyznanego przez Ministerstwo Nauki oraz Szkolnictwa Wyższego, w ramach, którego zrealizowała
swoją pracę doktorską na Wydziale Lekarskim (Katedra Medycyny Sądowej) Uniwersytetu
Medycznego we Wrocławiu. Wolne chwile spędza aktywnie, na rowerze bądź boisku do squasha.

Medycyna to nie tylko praca, ale również pasja, dlatego wciąż poszerzam swoją wiedzę, uczestnicząc
w różnych szkoleniach. Wiedza przekazywana za pośrednictwem Naszego serwisu ma przybliżyć
medycynę każdemu pacjentowi i pozwolić odpowiedzieć na nurtujące pytania.

Jeśli mają Państwo pytania, bądź interesuje Was dany temat, zapraszam do kontaktu mailowego.