Witamina PP (B3, niacyna) – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności, interakcje

Zaktualizowano: 24 października.2022 r.

Witamina PP nazywana jest także niacyną lub witaminą B3. Bierze udział w procesach prowadzących do uzyskania energii ze spożywanych pokarmów (metabolizm energetyczny). Witamina ta jest źródłem 2 ważnych koenzymów: NAD i NADP, które biorą udział w ponad 200 reakcjach enzymatycznych w naszym organizmie. Przeczytaj nasz artykuł o niacynie i dowiedz się co to za witamina,  jak wpływa  na nasz organizm oraz w jakich pokarmach występuje.

Niacyna (witamina PP/witamina B3) – co to jest i jakie ma właściwości?

Witamina B3/witamina PP – to ogólna nazwa dwóch związków: NAD – kwasu nikotynowego (niacyny, czyli kwasu 3-pirydynokarboksylowego, pochodnej pirydyny) i NADP jego amidu (nikotynamidu), które dla człowieka są witaminą. Witamina B3/witamina PP jest niezbędna w procesie spalania tłuszczów, utlenianiania wewnątrzkomórkowego oraz wykorzystania białek i węglowodanów. Niacyna w naszym organizmie jest syntetyzowana z tryptofanu, przyjęty stosunek tryptofanu wynosi 1:60 (1 mg nicyny= 60 mg tryptofanu).

Witamina B3/PP posiada bardzo wiele korzyści:

• wpływa na prawidłowe funkcjonowanie skóry, nerwów, przewodu pokarmowego
• wpływa na obniżenie stężenia cholesterolu i trójglicerydów w surowicy krwi
• podnosi poziom dobrego cholesterolu HDL
• rozszerza naczynia krwionośne
• może być stosowana w leczeniu zawrotów głowy, zmniejsza „dzwonienie” w uszach
• zapobiega występowaniu przedmenstruacyjnych bólów głowy
• jest stosowana w leczeniu pelagry
• może pomóc w leczeniu cukrzycy typu 1

Produkty zawierające witaminę B3

Najlepsze źródła witaminy B3/PP są dostępne w mięsie, drobiu, rybach oraz innych produktach żywnościowych. Poniżej prezentujemy kilka najlepszych produktów spożywczych, które zawierają witaminę B3:

• wątroba
• kurczak
• indyk
• przetwory mięsne
• halibut
• wieprzowina
• łosoś
• tuńczyk
• cielęcina
• orzechy ziemne
• produkty ze zbóż pełnoziarnistych
• wołowina
• soczewica

Trzeba pamiętać o tym, że tryptofan może ulegać przemianie do niacyny w organizmie człowieka więc produkty bogate w białko takie jak jajka, sery, mleko są również dobrym źródłem witaminy B3. Pamiętaj o tym, że połowa spożytego przez nas tryptofanu ulegnie przemianie do niacyny a reszta zostanie wykorzystana do produkcji białek przez nasz organizm.

Kto wymaga dodatkowej suplementacji witaminą B3?

Dodatkowym przyjmowaniem witaminy B3 (PP, niacyny) powinny się zainteresować osoby, które w swojej diecie dostarczają mniejsze ilości niacyny niż zalecane normy spożycia na tę witaminę oraz osoby, które z jakiś względów mają zwiększone zapotrzebowanie na tą witaminę. Przyjmowaniem witaminy B3 powinny się również zainteresować:

• kobiety w ciąży oraz kobiety karmiące piersią
• osoby starsze
• osoby nadużywające używek (alkohol oraz narkotyki)
• osoby chorujące na: choroby nowotworowe, niewydolność trzustki, marskość wątroby, zaburzenia wchłaniania.
• sportowcy oraz osoby wykonujące ciężkie ćwiczenia fizyczne
• dzieci z wadami metabolicznymi
• osoby z nadczynnością tarczycy

Objawy i skutki niedoboru Witaminy B3 (PP, niacyna)

Niedobór niacyny (witamina B3/PP) występuje rzadko. Objawy łagodnego niedoboru niacyny obejmują zmęczenie, utratę apetytu, słabe krążenie. Cięższe objawy niedoboru występują w przypadku dłuższego małego spożycia tryptofanu i niacyny, gdzie dochodzi do pelagry (objawy: zmiany skórne, światłowrażliwe zapalenie skóry, bolesność ust oraz języka, biegunka, wymioty).

Objawy i skutki nadmiaru Witaminy B3 (PP, niacyna)

Przedawkowanie niacyny nie występuje w przypadku spożywania produktów zawierających tą witaminę ponieważ nadmiar spożytej niacyny jest metabolizowany przez naszą wątrobę i wydalany z moczem. Z nadmiarem witaminy B3 możemy mieć styczność w przypadku spożywania suplementów diety zawierających niacynę. Objawy przedawkowania niacyny obejmują:

• zaczerwienienie twarzy
• nudności
• wymioty
• osłabienie
• bóle głowy

Dobowe zapotrzebowanie na niacynę

W zależności od wieku i płci powinno się przyjmować niacynę (witaminę B3/witaminę PP) w następujących ilościach w diecie lub poprzez dodatkową suplementację w ciągu doby:

Niemowlęta

•            od 0 do 6 miesięcy – 2 mg

•            od 6 miesięcy do 1 roku – 5 mg

Dzieci

•            od 1 roku życia do 3 lat – 6 mg

•            od 4 lat do 6 lat – 8 mg

•            od 7 lat do 9 lat – 12 mg

Chłopcy

•            od 10 do 12 lat – 12 mg

•            od 13 do 15 lat – 16 mg

•            od 16 do 18 lat – 16 mg

Dziewczęta

•            od 10 do 12 lat – 12 mg

•            od 13 do 15 lat – 14 mg

•            od 16 do 18 lat – 14 mg

Kobiety

•            ≥ 19 lat  – 14 mg

ciąża

•            – 18 mg

laktacja

•            – 17 mg

Mężczyźni

•            ≥ 19 lat  – 16 mg

Źródło: Normy żywienia dla populacji polskiej – Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017

Przeciwwskazania do stosowania niacyny

Witaminy B3 nie powinny stosować osoby uczulone na niacynę, osoby z uszkodzeniami funkcji wątroby oraz w przypadku obecności wrzodu trawiennego.  Przyjmowanie niacyny skonsultować ze swoim lekarzem powinny osoby mające cukrzycę, chorujące na dne moczanową, osoby mające chorą wątrobę lub pęcherzyk żółciowy. Kobiety w ciąży nie powinny stosować niacyny ponieważ ryzyko dla płodu jest większe niż korzyści ze stosowania.

Interakcje niacyny z lekami i innymi substancjami

Witamina B3 może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami oraz substancjami, poniżej prezentujemy kilka przykładów:

• leki przeciwcukrzycowe – Przyjmowanie przez dłuższy czas niacyny i niacynamidu może zwiększać stężenie cukru we krwi co może skutkować zmniejszeniem skuteczności leków przeciwcukrzycowych.
• blokery receptorów beta-adrenergicznych – połączone z niacyną powodują znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi
• izoniazyd – zmniejsza działanie niacyny
• mekamylamina – połączone z niacyną powodują znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi
• tytoń – obniża wchłanianie niacyny
• alkohol – może spowodować znaczne obniżenie ciśnienia krwi

Preparaty na rynku polskim zawierające witaminę PP/B3

• VITAMINUM PP Omega Pharma (tabletki)
• Vitaminum PP Polfarmex (tabletki)

Marta Zacharczuk

Doktor nauk medycznych, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na
kierunku analityka medyczna (medycyna laboratoryjna). Aktualnie związana z Kliniką Hematologii i
Transplantacji Szpiku Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego, gdzie pracuje na stanowisku młodszego
asystenta, na co dzień zajmując się diagnostyką genetyczną pacjentów z chorobami
hematologicznymi. Aktywny uczestnik wielu konferencji naukowych oraz autor licznych publikacji
naukowych, również tych o zasięgu międzynarodowym. Laureatka „Diamentowego Grantu”
przyznanego przez Ministerstwo Nauki oraz Szkolnictwa Wyższego, w ramach, którego zrealizowała
swoją pracę doktorską na Wydziale Lekarskim (Katedra Medycyny Sądowej) Uniwersytetu
Medycznego we Wrocławiu. Wolne chwile spędza aktywnie, na rowerze bądź boisku do squasha.

Medycyna to nie tylko praca, ale również pasja, dlatego wciąż poszerzam swoją wiedzę, uczestnicząc
w różnych szkoleniach. Wiedza przekazywana za pośrednictwem Naszego serwisu ma przybliżyć
medycynę każdemu pacjentowi i pozwolić odpowiedzieć na nurtujące pytania.

Jeśli mają Państwo pytania, bądź interesuje Was dany temat, zapraszam do kontaktu mailowego.

Więcej artykułów i porad:

Antybiotyki – podział, rodzaje, wskazania, przeciwwskazania, działania niepożądane Witamina A – właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Witamina B9 (kwas foliowy) – właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Witamina C (kwas askorbinowy)–właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Magnez –właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Witamina D –właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Potas – objawy niedoboru i najlepsze źródła w żywności, interakcje z lekami Witamina E (Tokoferol) – właściwości i zastosowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami Fosfor – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami Wapń – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami Sód – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru oraz nadmiaru Miedź – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru oraz nadmiaru, interakcje z lekami Leki przeciwbólowe – podział, wskazania do stosowania, działania niepożądane Biotyna (Witamina H, B7) – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności, interakcje Witamina K – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności, interakcje Jod – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, interakcje z lekami, źródła w żywności Witamina B1 (tiamina) – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności