Miedź – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru oraz nadmiaru, interakcje z lekami

Zaktualizowano: 24 października.2022 r.

Miedź to minerał występujący w śladowych ilościach we wszystkich tkankach organizmu, przy czym największe ilości znajdują się w wątrobie, mózgu, sercu, nerkach i mięśniach szkieletowych. Miedź jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. W naszym artykule dowiesz się dlaczego nasz organizm potrzebuje miedzi, za co odpowiada miedź w naszym organizmie oraz które pokarmy w naszej diecie są bogate w miedź i jakie są bezpieczne normy spożywania miedzi.

Miedź – za co odpowiada?

Miedź to śladowy minerał, który jest składnikiem wielu enzymów biorących udział w procesach metabolicznych oraz syntezie neuroprzekaźników. Miedź jest niezbędna w metabolizmie żelaza,  syntezie hemu oraz posiada wiele innych korzyści takich jak:

• uczestniczy w procesie wytwarzania czerwonych krwinek
• współuczestniczy w syntezie niektórych enzymów biorących udział w procesie oddychania wewnątrzkomórkowego
• zapewnia prawidłową czynności tkanki łącznej i nerwowej
• wspiera proces tworzenia kolagenu
• wspomaga funkcję odpornościową
• uczestniczy w produkcji melaniny

Produkty zawierające miedź

Miedź występuje naturalnie w wielu produktach żywnościowych z którymi mamy styczność w naszej diecie. Zobacz w jakich produktach znajdziesz miedź:

• kakao
• jęczmień
• orzechy nerkowca
• orzechy laskowe
• orzechy ziemne
• migdały
• miód
• soczewica
• ziemniaki
• ostrygi
• drożdże
• łosoś
• małże
• owies
• kiełki pszenicy
• podroby
• nasiona słonecznika

Skutki niedoboru miedzi

Niedobór miedzi występuje u ludzi rzadko i może być trudny do zdiagnozowania przez lekarza, ponieważ objawy nie są specyficzne. Niski poziom miedzi w naszym organizmie może prowadzić do:

• niedokrwistości
• obniżonej liczby krwinek białych, czemu towarzyszy zmniejszona odporność na infekcje
• nieprawidłowego tworzenia się kolagenu
• demineralizacji kości
• obniżonej pigmentacji włosów
• opóźnionego wzrostu
• zaburzeń sercowych i immunologicznych (niemowlęta)

Warto mieć na uwadze fakt, że deficytowi miedzi w organizmie towarzyszy spadek poziomu hemoglobiny dlatego często jest mylony z niedoborami żelaza.

Kto wymaga uzupełnienia diety w miedź?

Dodatkowe uzupełnienie miedzi w diecie jest wskazana u:

• osób u których stwierdzono braki w diecie
• kobiet ciężarnych i karmiących piersią
• osób starszych
• osób po przebytych ostatnio zabiegach chirurgicznych
• osób, które przez dłuższy czas były odżywiane pozajelitowo lub dożylnie
• niedożywionych dzieci karmionych mieszankami mlecznymi wzbogacanymi w witaminy i sole mineralne
• osób chorujących na przewlekłe choroby wyniszczające
• osób nadużywających alkohol  i inne używki

Dobowe zapotrzebowanie na miedź

W zależności od wieku i płci powinno się przyjmować miedź w następujących ilościach w diecie lub poprzez dodatkową suplementację w ciągu doby:

Niemowlęta

•            od 0 do 6 miesięcy – 0,2 mg

•            od 6 miesięcy do 1 roku – 0,3 mg

Dzieci

•            od 1 roku życia do 3 lat – 0,3 mg

•            od 4 lat do 6 lat – 0,4 mg

•            od 7 lat do 9 lat – 0,7 mg

Chłopcy

•            od 10 do 12 lat – 0,7 mg

•            od 13 do 15 lat – 0,9 mg

•            od 16 do 18 lat – 0,9 mg

Dziewczęta

•            od 10 do 12 lat – 0,7 mg

•            od 13 do 15 lat – 0,9 mg

•            od 16 do 18 lat – 0,9 mg

Kobiety

•            od 19 do 30 lat – 0,9 mg

•            od 31 do 50 lat – 0,9 mg

•            od 51 do 65 lat – 0,9 mg

•            od 66 do 75 lat – 0,9 mg

•            > 75 lat – 0,9 mg

ciąża

•            – 1,0 mg

laktacja

•            – 1,3 mg

Mężczyźni

•            od 19 do 30 lat – 0,9 mg

•            od 31 do 50 lat – 0,9 mg

•            od 51 do 65 lat – 0,9 mg

•            od 66 do 75 lat – 0,9 mg

•            > 75 lat – 0,9 mg

Źródło: Normy żywienia dla populacji polskiej – Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017

Przeciwwskazania do stosowania miedzi

Miedzi nie powinny stosować osoby chorujące na chorobę Wilsona. W przypadku gdy zamierzasz przyjmować dodatkowo miedź to koniecznie skonsultuj to z lekarzem. Kobiety w ciąży nie powinny stosować dużych dawek ponieważ w okresie ciąży stężenie miedzi w surowicy wzrasta.

Nadmiar miedzi w organizmie

Miedź to minerał, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania ale trzeba mieć na uwadze, że zbyt duża ilość miedzi w naszym organizmie może być toksyczna. Dobrze zbilansowana dieta nie stwarza ryzyka nadmiernego spożycia miedzi. Zatrucia miedzią występują rzadko i dotykają głównie ludzi, którzy:

• korzystają z nadmiernej suplementacji
• są narażeni na działanie chemikaliów zawierających duże ilości miedzi
• używają miedzianych garnków/naczyń do gotowania
• spożywają wodę i napoje o dużej zawartości miedzi (wpływ naczyń w których je przechowywano)

Nadmierne spożycie miedzi możemy poznać po takich objawach jak:

• podrażnienie przewodu pokarmowego
• biegunka
• bóle brzucha
• skurcze żołądka
• nudności
• wymioty
• metaliczny posmak w ustach

Nadmierne ilości miedzi w naszym organizmie mogą powodować uszkodzenie wątroby, mózgu i rogówki oka z racji tego, że nadmiar miedzi właśnie tam jest gromadzony.

Badanie stężenia miedzi

Badanie wykonuje się poprzez pobranie próbki krwi gdy występuje podejrzenie u pacjenta zatrucia związkami miedzi, podejrzenia choroby Wilsona, podejrzenia choroby Menkesa, w czasie żywienia pozajelitowego, marskości wątroby, podejrzenia niedoborów lub nadmiaru miedzi w naszym organizmie. Warto pamiętać o tym, że badanie miedzi wykonuje się rano, gdy pacjent jest na czczo. Norma stężenia miedzi w naszym organizmie wynosi 0,8–1,3 mg/l.

Interakcje miedzi z lekami, witaminami i substancjami

Trzeba pamiętać, że miedź może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami i substancjami. Suplementy miedzi mogą wchodzić w interakcje z następującymi związkami:

• tabletki antykoncepcyjne i terapia hormonalna (wzrasta stężenie miedzi w naszym organizmie)
• cynk (zaburza wchłanianie miedzi)
• kadm (zaburza wchłanianie miedzi)
• witamina C (duże dawki witaminy C zaburzają wchłanianie miedzi)
• molibden (nadmiar miedzi w naszym organizmie powoduje obniżenie stężenia molibdenu, a w przypadku nadmiaru molibdenu dochodzi do obniżenia stężenia miedzi w naszym organizmie)

Warto wiedzieć o miedzi

• stężenie miedzi w surowicy krwi wzrasta u chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów, w ciąży, w marskości wątroby, w zawale serca, schizofremii, guzach, ciężkich zakażeniach.
• pokarmy przetworzone mogą zmniejszać wchłanianie miedzi
• stężenie miedzi obniża się u osób z niedoczynnością tarczycy, u dzieci z dysproteinemią, w zespołach złego wchłaniania, nerczycy.
• stężenie miedzi we włosach służy do określenia ilości miedzi w organizmie

Marta Zacharczuk

Doktor nauk medycznych, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na
kierunku analityka medyczna (medycyna laboratoryjna). Aktualnie związana z Kliniką Hematologii i
Transplantacji Szpiku Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego, gdzie pracuje na stanowisku młodszego
asystenta, na co dzień zajmując się diagnostyką genetyczną pacjentów z chorobami
hematologicznymi. Aktywny uczestnik wielu konferencji naukowych oraz autor licznych publikacji
naukowych, również tych o zasięgu międzynarodowym. Laureatka „Diamentowego Grantu”
przyznanego przez Ministerstwo Nauki oraz Szkolnictwa Wyższego, w ramach, którego zrealizowała
swoją pracę doktorską na Wydziale Lekarskim (Katedra Medycyny Sądowej) Uniwersytetu
Medycznego we Wrocławiu. Wolne chwile spędza aktywnie, na rowerze bądź boisku do squasha.

Medycyna to nie tylko praca, ale również pasja, dlatego wciąż poszerzam swoją wiedzę, uczestnicząc
w różnych szkoleniach. Wiedza przekazywana za pośrednictwem Naszego serwisu ma przybliżyć
medycynę każdemu pacjentowi i pozwolić odpowiedzieć na nurtujące pytania.

Jeśli mają Państwo pytania, bądź interesuje Was dany temat, zapraszam do kontaktu mailowego.

Więcej artykułów i porad:

Antybiotyki – podział, rodzaje, wskazania, przeciwwskazania, działania niepożądane Witamina A – właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Witamina B9 (kwas foliowy) – właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Witamina C (kwas askorbinowy)–właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Magnez –właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Witamina D –właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami Potas – objawy niedoboru i najlepsze źródła w żywności, interakcje z lekami Witamina E (Tokoferol) – właściwości i zastosowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami Fosfor – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami Wapń – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami Sód – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru oraz nadmiaru Witamina B6 (pirydoksyna) – rola w organizmie, przyczyny niedoboru i nadmiaru, źródła Leki przeciwbólowe – podział, wskazania do stosowania, działania niepożądane Biotyna (Witamina H, B7) – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności, interakcje Witamina K – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności, interakcje Jod – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, interakcje z lekami, źródła w żywności Witamina B1 (tiamina) – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności