Witamina B1 (tiamina) - właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności

Zaktualizowano: 24 października.2022 r.

Tiamina znana również jako witamina B1, jest witaminą niezbędną do prawidłowego metabolizmu glukozy oraz funkcjonowania nerwów, mięśni i serca. Ponadto warto pamiętać, że witaminy należące do grupy B są niezbędne do utrzymania prawidłowego zdrowia naszej wątroby, skóry i włosów. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się czym jest tiamina (witamina B1), za co odpowiada w naszym organizmie, jakie są skutki niedoboru i nadmiaru tej witaminy w naszym organizmie oraz w jakich źródłach żywności występuje.

Witamina B1 – co warto wiedzieć o tiaminie?

Witamina B1 inaczej nazywana tiaminą, należy do grypy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Tiamina naturalnie występuje w niektórych produktach spożywczych, jest też dostępna w suplementach diety, oddzielnie lub w kompleksach witamin. Witamina B1 odrywa kluczową rolę w metabolizmie glukozy oraz funkcjonowaniu nerwów, mięśni oraz serca. Witaminy z grupy B nazywane są również witaminami antystresowymi, ponieważ zwiększają odporność organizmu w czasie stresu. W naszym organizmie duże stężenia tiaminy znajdują się głównie w mięśniach szkieletowych, sercu, wątrobie, nerkach i mózgu.

Tiamina posiada też inne korzyści:

jest niezbędna do prawidłowej funkcji błon śluzowych
wspomaga leczenie zakażenia wirusem półpaśca
wspomaga układ odpornościowy
posiada właściwości antyoksydacyjne
może okazać się pomocna w leczeniu nefropatii cukrzycowej

Źródła witaminy B1 (tiamina) w żywności

Witaminę B1 możemy znaleźć w takich produktach żywnościowych jak:

nerki wołowe
wątroba wołowa
mleko
jogurty
mąka ryżowa pełnoziarnista
wieprzowina
otręby ryżowe
brązowy ryż
orzechy
płatki owsiane
makrela
łosoś
soja
słonecznik
nasiona pszenicy
produkty pełnoziarniste
drożdże
soczewica czerwona

Warto wiedzieć!

Osoby, które spożywają regularnie surowe ryby lub owoce morza muszą mieć na uwadze fakt, że spożywanie tego typu produktów może przyczyniać się do niedoborów tiaminy w ich organizmie. Wynika to z faktu, że niektóre gatunki surowych ryb i owoców morza zawierają tiaminazyny (enzymy rozkładające tiaminę). Można temu zapobiec poprzez obróbkę termiczną, która powoduje rozkład tiaminazy.

W produktach roślinnych tiamina występuje głównie w formie monofosforanu tiaminy a w produktach pochodzenia zwierzęcego w większości w formie pirofosforanu tiaminy.

Kto wymaga dodatkowej suplementacji tiaminą?

Dodatkowym przyjmowaniem tiaminy (witaminy B1) powinny się zainteresować:

osoby, które nadużywają alkoholu lub narkotyków
osoby, które stosują dietę ubogą w produkty zawierające naturalną tiaminę
kobiety w ciąży i kobiety karmiące
osoby chorujące na przewlekłe wyniszczające choroby, w szczególności na cukrzycę
sportowcy oraz osoby wykonujące wyczerpujące ćwiczenia fizyczne
osoby z chorobami wątroby, nadczynnością tarczycy, przewlekłą biegunką

Objawy i skutki niedoboru oraz nadmiaru tiaminy

Niedobór tiaminy objawia się: obwodowym zapaleniem nerwów, niewydolnością serca oraz tendencją do obrzęków. W przypadku niedoboru tiaminy mogą wystąpić zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zaparcia, zaburzenia koncentracji, zmęczenie. Niedobory witaminy B1 prowadzą do następujących chorób: kwasicy mleczanowej, choroby beri-beri oraz psychozy Korsakowa.

Przypadki nadmiernego spożycia tiaminy nie zostały odnotowane ze względu na ograniczoną absorpcję z przewodu pokarmowego. Przyjmowanie tiaminy powyżej 5 mg/dobę powoduje spadek wchłaniania witaminy oraz zwiększone wydalanie jej przez nerki z moczem.

Dobowe zapotrzebowanie na tiaminę (witamina B1)

W zależności od wieku i płci powinno się przyjmować tiaminę w następujących ilościach w diecie lub poprzez dodatkową suplementację w ciągu doby:

Niemowlęta

• od 0 do 6 miesięcy – 0,2 mg

• od 6 miesięcy do 1 roku – 0,3 mg

Dzieci

• od 1 roku życia do 3 lat – 0,5 mg

• od 4 lat do 6 lat – 0,6 mg

• od 7 lat do 9 lat – 0,9 mg

Chłopcy

• od 10 do 12 lat – 1,0 mg

• od 13 do 15 lat – 1,2 mg

• od 16 do 18 lat – 1,2 mg

Dziewczęta

• od 10 do 12 lat – 1,0 mg

• od 13 do 15 lat – 1,1 mg

• od 16 do 18 lat – 1,1 mg

Kobiety

• ≥ 19 lat – 1,1 mg

ciąża

• – 1,4 mg

laktacja

• – 1,5 mg

Mężczyźni

• ≥ 19 lat – 1,3 mg

Źródło: Normy żywienia dla populacji polskiej – Instytut Żywności i Żywienia 2017

Przeciwwskazania do stosowania tiaminy (witaminy B1)

Tiaminy nie powinny przyjmować osoby mające alergię na witaminy z grupy B. Przyjmowanie tiaminy powinny skonsultować ze swoim lekarzem osoby, które chorują na wątrobę lub nerki, kobiety w ciąży. Kobiety w ciąży oraz kobiety karmiące nie powinny stosować dużych dawek witaminy B1.

Interakcje witaminy B1 z lekami i innymi substancjami

Tiamina (witamina B1) to witamina, która nie wchodzi w interakcje z żadnymi lekami ale trzeba mieć na uwadze to, że niektóre leki mogą mieć wpływ na poziom tiaminy w naszym organizmie. Jeśli przyjmujesz poniższe leki to koniecznie skonsultuj to ze swoim lekarzem:

Furosemid – stosowanie tego diuretyku wpływa na zmniejszenie stężenia tiaminy.
Fluorouracyl – lek stosowany w chemioterapii, który może zwiększyć metabolizm tiaminy i zablokować tworzenie TDP, aktywnej postaci tiaminy.
Tytoń – obniża wchłanianie tiaminy
Alkohol – obniża wchłanianie tiaminy, która jest niezbędna w procesie metabolizowania alkoholu

Preparaty na rynku polskim zawierające witaminę B1 (tiaminę)

Molekin B1 (tabletki)
Vitaminum B1 Polfarmex (tabletki)
Vitaminum B1 Richter (tabletki)
Witamina B1 APTEO (tabletki)

4.8/5 - (5 votes)

Marta Zacharczuk

Doktor nauk medycznych, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na
kierunku analityka medyczna (medycyna laboratoryjna). Aktualnie związana z Kliniką Hematologii i
Transplantacji Szpiku Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego, gdzie pracuje na stanowisku młodszego
asystenta, na co dzień zajmując się diagnostyką genetyczną pacjentów z chorobami
hematologicznymi. Aktywny uczestnik wielu konferencji naukowych oraz autor licznych publikacji
naukowych, również tych o zasięgu międzynarodowym. Laureatka „Diamentowego Grantu”
przyznanego przez Ministerstwo Nauki oraz Szkolnictwa Wyższego, w ramach, którego zrealizowała
swoją pracę doktorską na Wydziale Lekarskim (Katedra Medycyny Sądowej) Uniwersytetu
Medycznego we Wrocławiu. Wolne chwile spędza aktywnie, na rowerze bądź boisku do squasha.

Medycyna to nie tylko praca, ale również pasja, dlatego wciąż poszerzam swoją wiedzę, uczestnicząc
w różnych szkoleniach. Wiedza przekazywana za pośrednictwem Naszego serwisu ma przybliżyć
medycynę każdemu pacjentowi i pozwolić odpowiedzieć na nurtujące pytania.

Jeśli mają Państwo pytania, bądź interesuje Was dany temat, zapraszam do kontaktu mailowego.