Zaktualizowano: 24 października.2022 r.

Selen jest niezbędnym minerałem w naszym organizmie, który odgrywa ważną rolę w wielu procesach. Działa jako silny przeciwutleniacz, pełni istotną rolę w wytwarzaniu i metabolizowaniu hormonów tarczycy, może zmniejszyć ryzyko niektórych nowotworów, wpływa na zwiększenie odporności naszego organizmu,  a to tylko niektóre korzyści selenu. Sprawdź ile selenu powinno się przyjmować wraz z dietą i w jakich produktach żywnościowych znajdziesz selen.

orzechy brazylijskie jako naturalne źródło selenu

Selen – za co odpowiada i kto powinien go przyjmować dodatkowo?

Selen jest minerałem śladowym występującym naturalnie w glebie, który w naszym organizmie zwiększa zdolności antyoksydacyjne, wspomaga funkcje poznawcze i odpowiedzialny jest za jakość nasienia,  ponadto jest niezbędny do prawidłowego rozwoju oraz odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowego metabolizmu. Minerał ten używany zewnętrznie na skórę głowy zmniejsza łupież (siarczan selenu), działa przeciwbakteryjnie oraz przeciwgrzybiczno.

Dodatkowym przyjmowaniem selenu w diecie powinny się zainteresować osoby u których stwierdzono nieodpowiednie pokrycie w diecie oraz osoby u których występuje wzrost zapotrzebowania na ten cenny minerał (kobiety w ciąży, osoby chorujące na tarczycę, osoby mające raka oraz osoby, które mają osłabioną funkcję odpornościową ).

Produkty zawierające selen

Sprawdź najlepsze źródła produktów spożywczych, które są dobrym źródłem selenu:

  • orzechy brazylijskie
  • tuńczyk
  • otręby
  • podroby
  • kurczak
  • jajko
  • czosnek
  • wątróbka
  • mleko
  • grzyby
  • brązowy ryż
  • halibut
  • owoce morza
  • suche nasiona roślin strączkowych
  • wołowina
  • śledź
  • nasiona chia
  • nasiona słonecznika

Warto wiedzieć o tym, że ilość selenu w pokarmach zależy od ich regionu pochodzenia. Przyswajalność selenu z naszej diety waha się na poziomie 55-65%.

Skutki niedoboru selenu

Niedobór selenu w organizmie może powodować takie objawy jak: niepłodność u mężczyzn i kobiet, zmęczenie, wypadanie włosów, osłabienie układu odpornościowego. Poważny niedobór selenu może prowadzić do kardiomiopatii (choroba Keshan, choroba serca występująca w niektórych regionach Chin) i dystrofii chrząstek stawowych (choroba Kashin-Back). W rejonach ubogich w selen obserwowano zwiększoną śmiertelność z powodu chorób układu krążenia i chorób nowotworowych.

Niski niedobór selenu występuje przy niektórych chorobach, takich jak:

  • AIDS
  • choroby naczyń krwionośnych
  • ostre zapalenie trzustki
  • fenyloketonuria
  • mukowiscydoza
  • reumatoidalne zapalenie stawów
  • retinopatia
  • niewydolność nerek
  • chorobach immunologicznych
  • depresji.

Dobowe zapotrzebowanie na selen

W zależności od wieku i płci powinno się przyjmować selen w następujących ilościach w diecie lub poprzez dodatkową suplementację w ciągu doby:

Niemowlęta

•            od 0 do 6 miesięcy – 15 μg

•            od 6 miesięcy do 1 roku – 20 μg

Dzieci

•            od 1 roku życia do 3 lat – 20 μg

•            od 4 lat do 6 lat – 30 μg

•            od 7 lat do 9 lat – 30 μg

Chłopcy

•            od 10 do 12 lat – 40 μg

•            od 13 do 15 lat – 55 μg

•            od 16 do 18 lat – 55 μg

Dziewczęta

•            od 10 do 12 lat – 40 μg

•            od 13 do 15 lat – 55 μg

•            od 16 do 18 lat – 55 μg

Kobiety

•            od 19 do 30 lat – 55 μg

•            od 31 do 50 lat – 55 μg

•            od 51 do 65 lat – 55 μg

•            od 66 do 75 lat – 55 μg

•            > 75 lat – 55 μg

ciąża

•            – 60 μg

laktacja

•            – 70 μg

Mężczyźni

•            od 19 do 30 lat – 55 μg

•            od 31 do 50 lat – 55 μg

•            od 51 do 65 lat – 55 μg

•            od 66 do 75 lat – 55 μg

•            > 75 lat – 55 μg

Źródło: Normy żywienia dla populacji polskiej – Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017

Przeciwwskazania do stosowania selenu

Osoby chorujące na choroby autoimmunologiczne takie jak stwardnienie rozsiane, toczeń rumieniowaty układowy (SLE), reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) powinny unikać przyjmowania suplementów selenu ponieważ selen stymuluje układ odpornościowy przez co może wystąpić nasilenie objawów chorób autoimmunologicznych.

W przypadku zaplanowanej operacji powinno się zaprzestać przyjmowania selenu na co najmniej 2 tygodnie przed planowaną operacją ponieważ selen może zwiększać ryzyko krwawienia podczas i po operacji.

Kobiety w ciąży i kobiety karmiące nie powinny stosować dużych dawek, nie ma przeciwwskazań do stosowania w dawkach zalecanych. Warto mieć na uwadze, że stosowanie selenu może obniżyć stężenie witaminy C.

Jeśli stosujesz selen w postaci szamponu to koniecznie pamiętaj o dokładnym spłukaniu aby zapobiec przebarwieniom.

Nadmiar selenu w organizmie

Przewlekła toksyczność selenu (selenoza) objawia się: łamliwością paznokci, łysieniem, depresją, nerwowością, niestabilnością emocjonalną, zaburzeniami żołądkowymi-jelitowymi, wysypkami skórnymi, zapachem czosnkowym z ust, zaburzeniami ze strony układu nerwowego.

Skutki uboczne nadmiaru selenu w postaci wzrostu częstości próchnicy, ubytków zębowych są spotykane u dzieci mieszkających na obszarach bogatych w selen

Interakcje selenu z lekami i witaminami

Selen może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami oraz witaminami poniżej prezentujemy kilka przykładów:

  • witamina A – ułatwia przyswajanie selenu przez organizm
  • witamina E – ułatwia przyswajanie selenu przez organizm
  • witamina C – ułatwia przyswajanie selenu przez organizm
  • leki uspokajające (barbiturany) – selen może spowalniać tempo, w jakim organizm rozkłada leki uspokajające.
  • leki przeciwzakrzepowe – przyjmowanie selenu wraz z lekami, które spowalniają krzepnięcie, może zwiększyć szanse na siniaki i krwawienie.

Preparaty na rynku polskim zawierające selen

  • Cefasel 100 nutri (tabletki)
  • Cefasel 100 nutri (mikropeletki mus.)
  • Cefasel 200 nutri (tabletki)
  • Naturell Selen Organiczny 200 (tabletki)
  • Selen Active (tabletki)
  • Selen organiczny (tabletki)
  • SelenoPrecise (tabletki)
  • Nizax Control (szampon)
  • Selsun Blue For Normal Hair (szampon kosmetyczny)
  • Selsun Blue For Oily Hair (szampon kosmetyczny)
4.8/5 - (5 votes)

Więcej artykułów i porad:

AntybiotykiAntybiotyki – podział, rodzaje, wskazania, przeciwwskazania, działania niepożądane Witamina AWitamina A – właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami liście szpinaku, witamina b9Witamina B9 (kwas foliowy) – właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami witamina C w cytrynieWitamina C (kwas askorbinowy)–właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami magnez, źródła naturalneMagnez –właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami witamina D, naturalne źródła, dawkowanieWitamina D –właściwości, źródła, niedobór, przedawkowanie, interakcje z lekami źródło potasu w bananachPotas – objawy niedoboru i najlepsze źródła w żywności, interakcje z lekami witamina E w oleju roślinnymWitamina E (Tokoferol) – właściwości i zastosowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami ser to naturalne źródło fosforuFosfor – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami mleko i sery to najlepsze źródło naturalnego wapniaWapń – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru, interakcje z lekami sól kuchenna to najpopularniejsze źródło sodu w naszej diecieSód – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru oraz nadmiaru miedź w kakaoMiedź – właściwości, dobowe zapotrzebowanie, objawy niedoboru oraz nadmiaru, interakcje z lekami Leki przeciwbóloweLeki przeciwbólowe – podział, wskazania do stosowania, działania niepożądane Biotyna (Witamina H, B7)Biotyna (Witamina H, B7) – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności, interakcje jarmuż naturalnym źródłem witaminy KWitamina K – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności, interakcje jod w owocach morzaJod – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, interakcje z lekami, źródła w żywności tiamina (witamina b1) w tabletkachWitamina B1 (tiamina) – właściwości, skutki niedoboru i nadmiaru, źródła w żywności