Zaktualizowano: 24 października.2022 r.

Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus ) to roślina kojarząca się głównie z procesem produkcji piwa ale warto wiedzieć, że znalazła również szerokie zastosowanie w medycynie. Chmiel zwyczajny posiada bardzo wiele właściwości takich jak: działanie uspokajające, działanie moczopędne, działanie rozkurczowe, działanie antyseptyczne oraz działanie przeciwbólowe. Przeczytaj nasz artykuł o chmielu zwyczajnym i dowiedz się jakie jeszcze właściwości posiada!

szyszka chmielu zwyczajnego

Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus)

Chmiel zwyczajny to roślina wieloletnia należąca do rodziny konopiowatych (Cannabaceae). Roślina ta osiąga długość do 8 metrów w stanie dzikim, natomiast w uprawach spotyka się rośliny o długości nawet  12 metrów. Chmiel jest rośliną dwupienną (roślina rozdzielnopłciowa, na jednej roślinie wyrastają tylko kwiaty żeńskie lub tylko męskie), kwitnącą od maja do lipca.

W uprawie wykorzystuje się tylko żeńskie rośliny, aby uzyskać szyszkowate kwiatostany chmielu bez nasion.

Roślinę możemy spotkać w stanie dzikim w umiarkowanej strefie Europy, Azji i Ameryki Północnej. Warto wiedzieć, że najwięcej chmielu uprawia się w Niemczech, USA, Rosji, Czechach, Słowacji. Najlepszy jakościowo surowiec chmielu uzyskuje się w takich krajach jak: Czechy, Niemcy oraz Polska.

Rozróżniamy dwie odmiany chmielu zwyczajnego, takie jak: chmiel goryczkowy oraz chmiel aromatyczny.

Chmiel zwyczajny – surowiec i jego pozyskiwanie

Chmiel zwyczajny uprawia się głównie w celu uzyskania surowca do celów zielarskich takiego jak szyszka chmielu (Lupuli strobili) oraz do celów leczniczych – Lupulinę (Lupulinum, Lupuli Glandulae) czyli żółtozłotawy proszek o charakterystycznym zapachu i gorzkim smaku. To właśnie w Lupulinie skoncentrowane są najważniejsze substancje czynne chmielu. Pamiętajmy ,  że Lupulina to substancja nietrwała, którą należy przechowywać bez dostępu światła i powietrza bo wówczas traci swoje właściwości lecznicze.

Szyszki chmielu (Lupuli strobili) są pozyskiwane z dziko rosnących miejsc oraz z upraw wieloareałowych. W przypadku dziko rosnącego chmielu zbiera się go podczas suchej pogody, kilka dni przed zupełnym dojrzeniem, zrywa się pojedynczo szyszki zielonkawożółte. Po zebraniu surowca w postaci szyszek przenosi się je do suszarń. Surowiec chmielu z dziko rosnących zasobów nie jest wstanie pokryć zapotrzebowania przemysłu piwowarskiego i farmaceutycznego, dlatego kluczową rolę odgrywają tutaj prywatne uprawy chmielu zwyczajnego, gdzie uprawia się go na dużą skalę.

Substancje czynne w chmielu zwyczajnym

Głównymi substancjami bioaktywnymi szyszek chmielu jest olejek eteryczny (0,5–2%), którego skład zależy od pochodzenia surowca. Olejek składa się z takich związków jak: mircen, fernezen, humulen, metylobutenol (główny składnik uspokajający), gorzkie związki żywicowe, flawonoidy i garbniki, związki purynowe, triterpeny, cholina, kariofilen oraz związki siarki.

W Lupulinie znajdziemy te same związki, które są w szyszkach chmielowych ale w innych proporcjach.

Chmiel zwyczajny – działanie i zastosowanie

Szyszki chmielu (Lupuli strobili) oraz Lupulina (Lupulinum, Lupuli Glandulae) wykazują takie same działanie:

  • uspokajające
  • moczopędne
  • rozkurczowe
  • antyseptyczne
  • ściągające
  • przeciwbólowe
  • nasenne
  • hipotensyjne (obniżają ciśnienie krwi)
  • łagodzące nadpobudliwość nerwową
  • zwiększające wydzielanie soków trawiennych
  • poprawiające apetyt
  • zwiększające łaknienie
  • ułatwiające trawienie
  • bakteriobójcze

Chmiel zwyczajny znalazł swoje zastosowanie głównie w browarnictwie oraz w produkcji niektórych preparatów i mieszanek ziołowych, a także w przemyśle kosmetycznym (np. odżywki do włosów).

Przeciwwskazania do stosowania chmielu zwyczajnego

Chmiel zwyczajny stosowany w celach leczniczych, krótkoterminowo jest bezpieczny ale w niektórych sytuacjach trzeba zachować środki ostrożności. Osoby, które cierpią na depresję powinny unikać przyjmowania preparatów na bazie chmielu ponieważ może on nasilać objawy. Chmiel może powodować nadmierną senność w połączeniu z lekami stosowanymi w okresie okołooperacyjnym, dlatego zaleca się zaprzestanie przyjmowania preparatów na bazie chmielu na co najmniej 2 tygodnie przed zaplanowaną operacją.

Interakcje chmielu zwyczajnego z niektórymi substancjami

Chmiel zwyczajny może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami lub substancjami.

Alkohol – Chmiel może powodować senność wobec tego przyjmowanie dużej ilości chmielu w połączeniu z alkoholem może powodować zbyt dużą senność.

Leki uspokajające – Przyjmowanie chmielu razem z lekami uspokajającymi może powodować zbyt dużą senność.

Przepis na napar chmielowy

Stwórz napar chmielowy opierając się na poniższym przepisie.

Zalewany 1 łyżkę szyszek chmielu 1 szklanką wrzącej wody i pozostawiamy tak przez 15 minut pod przykryciem. Następnie całość przecedzamy i pijemy 2-3 razy dziennie po 1/4 do 1/3 szklanki naparu chmielowego przed posiłkiem jako środek poprawiający trawienie, rozkurczowy i uspokajający.

Preparaty na rynku polskim zawierające chmiel zwyczajny

  • Calmina
  • Camelis Noc
  • Lupulina Neo (preparat ziołowy) – kapsułki
  • Climagyn
  • Doppelherz aktiv Na sen
  • Doppelherz Aktiv Na uspokojenie
  • Falvit estro
  • Hova
  • Magne-B6 Sen
  • Meliski
  • NeoMag relax
  • Nervinolum
  • Nerwobonisol
  • Positivum
  • Prolady PSM
  • Sedomix
  • Seneo
  • Senomag
  • Szyszka chmielu
  • Valuherb
  • Minapent klimactiv
  • Tone
5/5 - (3 votes)

Więcej artykułów i porad:

Aloes - właściwości, zastosowanie, przeciwwskazaniaAloes – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania mięta pieprzowaMięta pieprzowa – właściwości lecznicze i zastosowanie, przeciwwskazania liście chrzanu pospolitegoChrzan pospolity – właściwości lecznicze i zastosowanie, przeciwwskazania, przepisy główka oraz ząbki czosnkuCzosnek pospolity, czosnek zwyczajny (Allium sativum) – właściwości zdrowotne, zastosowanie, skutki uboczne Bazylia pospolita, Ocimum basilicumBazylia pospolita (Ocimum basilicum) – właściwości lecznicze, zastosowanie, sposób użycia Anyż nasionaAnyż (Pimpinella anisum) – właściwości lecznicze, zastosowanie, sposób użycia nasiona czarnuszki i olej z czarnuszki siewnejCzarnuszka siewna (Nigella sativa) – właściwości lecznicze i zastosowanie, przepis na napar z czarnuszki dzięgielArcydzięgiel litwor – opis, występowanie, substancje czynne, działanie, przetwory, przeciwwskazania Arnika górskaArnika górska – opis, występowanie, substancje czynne, działanie, przetwory, przeciwwskazania Aronia czarnoowocowa – opis, występowanie, substancje czynne, działanie, przetworyAronia czarnoowocowa – opis, występowanie, substancje czynne, działanie, przetwory Tlenoterapia hiperbaryczna polega na wdychaniu czystego tlenu w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznegoKomora hiperbaryczna – działanie, wskazania, przygotowanie do zabiegu, przeciwwskazania, cena, powikłania babka lancetowataBabka lancetowata – opis, występowanie, substancje czynne, działanie, przetwory